Modern Mimarlık Mirası Bağlamında Konut Mimarisi ve Türkiye’deki Yüksek Katlı Konut Örnekleri Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Zeynep Betül VURAL, Özlem SAĞIROĞLU

Pages : 751-772

Doi:10.26835/my.958353

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2022-08-31

Article Type : Review Paper

Abstract :20.yy. sonunda modern mimarlık ürünü yapıların, modern mimarlık mirası olarak kabul edilmesine yönelik tartışmalar ile birlikte bu yapıların koruma durumları ve koruma değer ölçütlerinin belirlenmesine ilişkin çalışmalar da başlamıştır. Bu makale ile modern mimarlık mirasının tanımı ve uluslararası koruma değer ölçütlerine ilişkin literatür taraması yapılmış, modern konut yapılarının bu miras içerisindeki yeri ve korunmalarına yönelik çalışmalar uluslararası örnekler üzerinden incelenmiştir. Türkiye’de 1930-1965 arası dönemde inşa edilmiş modern yüksek katlı konut yapılarının genel tarihçesi ve kronolojik gelişimi, plan ve cephe tipolojisi araştırılarak bu yapıların korunmasında karşılaşılan sorun ve zorluklar örnekler üzerinden tespit edilmiştir. Konutların incelemesi ve tarihsel gruplamasında; Cumhuriyetin ilanı, modernleşme hareketi, II. Dünya savaşı dönemindeki ekonomik durgunluk, köyden kente plansız göç hareketi, kat mülkiyeti kanunu, kooperatifleşme, kontrolsüz yap-sat hareketi, gecekondulaşma, hazır beton üretimi ve prefabrikasyon gibi dönemin sosyo-ekonomik, siyasal, kültürel ve teknik olgular üzerinden değerlendirme yapılmıştır. Bu doğrultuda amaçlanan modern mimarlık mirası kavramına ilişkin koruma çalışmaları ve değer ölçütlerindeki ortaklık/farklılıklarının araştırılması, konut yapılarının bu miras içerisindeki yeri, önemi ve uygulama örneklerinde ortaya çıkan farklı koruma yaklaşımları ile sorunların incelenmesidir. Bu bağlamda, modern mimarlık mirası konut yapılarının korunmasında karşılaşılan zorluklar tespit edilmiş, bu yapıların koruma ve restorasyonuna ilişkin temel yaklaşımlar saptanarak, uygulamada yaşanan problemlerden bazıları belirlenmiş ve bu yapıların korunması noktasında yapılabilecek çalışmalara yönelik öneriler sunulmuştur.
Keywords : modern mimarlık, miras, koruma, konut, koruma ölçütleri