İş-Eylem Yapısına Bağlı Dönüşümde Ofis Mekânlarına Güncel Yaklaşımlar

Authors : Bersu Özdemir, Hasan Begeç, Rengin Zengel

Pages : 205-254

View : 38 | Download : 31

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Dönüşüm kavramı, yıllar boyunca, gerek doğada gerekse insan yaşamında koşulların, bireyler ve çevresel faktörlerle birlikte değişime uğradığı bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Dönüşüm kavramı, mimari gibi tasarımsal yönü kuvvetli, sürekli değişime uğrayan bir alanda da önemini korumuştur. Dönüşüme uğrayan mimaride, günümüze kadar oluşan çalışma mekânlarının şekillenişinde iş-eylem yapısı, teknoloji, yaşam tarzlarındaki farklılıklar, ortamların fiziksel ve sosyal kriterleri, sürdürülebilirlik, kullanıcının psikolojik durumu büyük rol oynamıştır. Tarih boyunca medeniyetlerin, günlük yaşam işlerinin devamını sağlayabilmeleri için geliştirdikleri çalışma mekânlarının, çalışanın veriminde, oluşan işin kalitesinde büyük etkisi olmuştur. Çalışma mekânları; eski adıyla “bürolar” ve güncel adıyla “ofisler”, birçok değişime uğramıştır. Bu yönde çalışma mekânlarının tarihsel gelişimin incelenmesi, gelişimde rol oynayan faktörlerin farkına varılması bakımından oldukça önemlidir. Buna bağlı olarak makale kapsamında öncelikle iş-eylem yapısı altında çalışma kavramının ortaya çıkışıyla beraber, kullanıcılarda, mimaride, yapıda ve çalışma mekânlarında oluşan değişimlerden bahsedilmesi amaçlanmıştır. Gelişen teknoloji, kullanıcı ihtiyaçlarının değiştiği pandemi gibi dönemler, çalışma mekânlarının gerek şeklini gerekse yerini sorgulatmıştır. Bu değişimler dahilinde Türkçe’de “ortak çalışma” kavramı olarak karşılık bulan “co-working” kavramı ortaya çıkmıştır. Bu kavram dönemsel değişimler gereği; ofis mekânında, uzaktan veya evden çalışanlar için “paylaşımlı ofis alanları”nı oluşturmuştur. Paylaşımlı ofislerin tarihsel gelişiminde önemli ve en güncel noktaya son 4 ofis tipolojisiyle birlikte ulaşılmıştır. Bunlar; “Gündelik Ofisler, Sanal Ofisler, Aktivite Tabanlı Ofisler, Workplace 3.0 Ofisleri”dir. Bu güncel ofis kavramları araştırılarak son durumda oluşan aktif çalışma alanlarının fiziksel, psikolojik ve sosyal kullanımlarına göre değerlendirme kriterleri çerçevesinde incelenmesi sağlanmıştır. Buna bağlı olarak Türkiye’deki iki büyük kıyı şehri olan İzmir ve İstanbul’dan seçilen ikişer paylaşımlı ofis bu alt kavramlar çerçevesinde, içerik analizi yöntemiyle incelenip değerlendirilmiş ve sonuç bölümünde de ofislerin en son kullanımlarına hitap eden kriterler çerçevesinde tartışılması yoluyla ofis tasarımlarını etkileyen güncel maddeler belirlenmiştir. Oluşturulan bu çalışmanın gelecekteki ofis mekânlarının dönüşümlerinde kullanılacak bilgiler dahilinde bir kaynak teşkil etmesi ve ofis mekân tasarımlarında bir kitapçık görevi görmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Dönüşüm, Büro Mekânları, Co-Working, Paylaşımlı Ofisler