ŞİİRLE AKTARILAN TARİHİ BİLGİ; KELÎM-İ KÂŞÂNÎ

Authors : Fatma KOPUZ ÇETİNKAYA

Pages : 23-34

Doi:10.32330/nusha.358013

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2017-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanlık tarihinin en vazgeçilmez ve merak uyandıran unsurlarından birisi olan bilgi, muhtelif şekillerle asırlardır kabilelerden medeniyetlere kadar taşınmıştır. Her medeniyet edindiği bilgiye tecrübelerinden hareketle yenilerini eklemiş ve mevcut bilgi birikimi genişlemiştir. Bu çalışmada özellikle tarihi bilgiyi taşıyan ögelerden şiire değinilerek Hindistan coğrafyasında Babürlü Şah Cihan döneminde yaşayan Kelîm-i Kâşânî’nin Divan ’ında tarihi bilgilere kaynaklık eden şiirleri dikkate alınmıştır. Şairin, çeşitli başlıklarla kaleme aldığı kaside ve mesnevilerinde yaşadığı döneme ışık tuttuğu; birtakım tarihi hadiseler, Şah Cihan’ın nasıl bir yönetici olduğu ve o günkü Hindistan hakkında muhtelif bilgiler aktardığı izlenmiştir. Söz konusu eserde sade ve akıcı bir dille kaleme alınan 590 gazel, 39 kaside, 24 mesnevi ve çeşitli sayılarda makta, terci-i bend, terkib-i bend ve rubaileri bulunmaktadır. Gazelleri, âşıkane bir içeriğe sahip iken; kasidelerinde peygambere naat ile başlayıp ardından Hindistan padişahı Şah Cihan’a övgüde bulunduğu; Hindistan ve bazı şehirler hakkında bilgi aktardığı; Dekken ve Belh şehirlerinin fethi, Şah Cihan sarayı ve mescidinin yapılış tarihi ile ilgili bilgi verildiği; Şehzade Şahnevâz Hân’ın malikânesi, Keşmir, Safapûr, Lahor ve Cihanabâd saltanat kitabelerini konu edinen şiirlerinin olduğu göze çarpmaktadır. Çalışmanın amacı Kelîm-i Kâşânî’nin tarihi olay ve şahsiyetleri konu edinen şiirlerini tespit ederek alanda çalışmalar yürüten bilim insanlarına kazandırılmasıdır.
Keywords : Şiir, tarihi bilgi, Şah Cihan, Kelîm i Kâşânî, Hindistan