MÜLEMMA VE ABDÜLVÂSİ-İ CEBELÎ

Authors : Sevda AYGAR BACANLI, Tülay KOYUN

Pages : 143-154

Doi:10.32330/nusha.421330

View : 12 | Download : 11

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :    Aynı vezin ve kafiyede olmak koşuluyla bir mısra veya beyit Arapça, bir mısra veya beyit Farsça olarak nazmedilen şiirlere verilen isim olan mülemma, X. yüzyılda Fars Edebiyatı’nda ortaya çıkmıştır. Şehîd-i Belhî’nin öncüsü olduğu mülemma türü şiir Senâî, Mevlana, Sa’dî Şirazî, Hâfız gibi Arapça’ya vakıf olan güzide şairlerin şiirlerinde görülmüştür. Bu çalışmada adı geçen şairler kadar meşhur olmayan ancak XII. yüzyılda yaşamış, Fars Edebiyatı’nda engin Arapça bilgisi ile tanınan ` z u’l-belagateyn` şairlerden Abdülvâsi-i Cebelî’nin hayatı ve edebî kişiliği hakkında bilgi verilmiştir. Aynı yüzyılda Fars şiir üslûbunun değişimine katkı sağlayarak döneme damgasını vuran Mes‘ûd-i Sa‘d, Ebu’l-Ferec Rûnî, Senâî gibi şairler arasında yer alması açısından önem arz eden Cebelî, kasidelerinde Arapça kelimeleri sıkça kullanmış ve karşımıza mülemma şairi olarak çıkmıştır. Bu bağlamda Cebelî’nin bir beyit Arapça, bir beyit Farsça olarak kaleme aldığı kasidesi tercüme edilip dil, üslûp açısından incelenerek, mülemma şiiri tanıtılmaya çalışılmıştır. Ayrıca mülemmanın Fars ve Arap Edebiyatları’ndaki yerine değinilmiş, o dönemde Arapça’nın Farsça üzerindeki etkisi ve önemi dile getirilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Mülemma, Abdülvâsi i Cebelî, Fars Edebiyatı, Arap Edebiyatı, İran, Fars şiiri, Abdülvâsi i Cebelî