ŞANLIURFA’NIN SİVEREK İLÇESİNDE KONUŞULAN ZAZACADA YER ALAN ARAPÇA KELİMELER

Authors : Mehmet BÖLÜKBAŞI

Pages : 147-160

View : 9 | Download : 6

Publication Date : 2020-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Siverek’te konuşulan Zazacada yer alan Arapça kelimeler ve bu kelimelerin Siverek Zazaca’sına girişi ile Anadolu’nun kadim halklarından olan Zazaların kökeni, anayurtları, tarih sahnesine çıkışları ve Siverek ilçesinin Arap-İslam hâkimiyetine geçtikten sonra Arapçanın Zazacaya etkisi hakkında bilgiler verilmiştir. Bu bağlamda Anayurtları İran’dan Anadolu’ya gelerek yerleştikleri bölgenin halkıyla etkileşim Zazaca’nın üç farklı şiveye bölünmesine, mezhep ve inanç farklılıklarının da oluşmasına neden olmuştur. Hz. Ömer insert ignore into journalissuearticles values(634-644); devrinde İran üzerine yapılan seferlerde Deylemlilerin yaşadığı bölgeye girilmek istenmiş fakat bölgenin dağlık olması nedeniyle başarı elde edilememiştir. 9. asırda Zeydilerin bölgedeki faaliyetleri sonucu Deylemliler Şiiliği kabul ederek Zerdüşt inancını terk etmişlerdir. Daha sonra yaşadıkları bölgelerdeki karışıklıklar ve işgaller nedeniyle M. 933-1055 yılları arasında Fırat ve Dicle nehirleri ile Dersim insert ignore into journalissuearticles values(Tunceli); bölgesine yerleşmişlerdir. Türkiye’de yaşayan Zazaların ataları oldukları ve Zazaların kökenlerinin Deylemlilerden geldiği kabul edilmektedir. Bu bağlamda İran’dan gelen ve bir kısmı Şanlıurfa’nın Siverek ilçesine yerleşen Zazaların Müslüman Araplarla etkileşimi Hz. Ömer’in Hilafeti devrinde insert ignore into journalissuearticles values(634-644); İyâz b. Ganm insert ignore into journalissuearticles values(ö.641); komutasındaki Arap-İslam ordularının Siverek ilçesini ele geçirip bölgeye Arap aşiretlerini yerleştirmeleriyle başlamıştır. Bu durum Siverek’te yaşayan Zazalar ile Araplar arasında dil etkileşiminin meydana gelmesine ve Arapçadan Zazacaya birçok kelimenin geçmesine neden olmuştur. Bu çalışmanın amacı Arapçadan Siverek Zazaca’sına geçen ve halen kullanılan kelimeler hakkında bilgi vermektir.
Keywords : Arapçadan Zazacaya Geçen Kelimeler, Deylemliler, Siverek Zazacası