TÜRKÇE-KİRMANCCA (ZAZACA) SÖZLÜK BAĞLAMINDA ZAZACADA EŞANLAMLI SÖZCÜKLER

Authors : Ahmet KIRKAN

Pages : 161-196

Doi:10.32330/nusha.797875

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2020-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Dillerde eş anlamlı sözcükler zenginleştirici öğelerdir. Bazı dillerde bir sözcüğün birden çok eş anlamlısı bulunurken, bazı dillerde ise sözcüklerin eş anlamları çok az vardır veya hiç yoktur. Eş anlamlı sözcükler aynı kavramı farklı açılardan tanımlayan, kavramın çeşitli yönlerini ortaya koyan sözcüklerdir. Kürtçede ve özellikle Zazaca diyalektinde eş anlamlı sözcükler yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Eş anlamlı olarak belirtilen bütün sözcüklerde nüanslar vardır. Bu sözcükler genel yapı anlam ilişkisi içerisinde eş anlamlı olarak kabul edilirler. Özellikle farklı kültürlerin ve dillerin iç içe geçtiği coğrafyalarda eş anlamlı sözcüklerin sayısında ciddi bir artış meydana gelir. Konuşulduğu coğrafya göz önüne alındığında Zazaca; Türkçe, Arapça ve Farsça dilleri ile Kurmancca diyalektiğinin mozaik bir yapı oluşturduğu bir coğrafyada konuşulmaktadır. Bu kültürel mozaik ve dilsel atlas Zazacada birçok eşanlamlı sözcüğün ortaya çıkmasını sağlamıştır. Çalışmanın amacı Vate Çalışma Grubu tarafından hazırlanmış olan sözlükte, Zazacadaki eş anlamlı sözcükleri tespit etmek; bu sözcükleri anlamsal açıdan analiz etmek ve hangi seslerde daha fazla eş anlamlı sözcüğün bulunduğunu grafiklerle tespit etmektir. Kaynak olarak bahsedilen sözlük ve çeşitli dillerdeki dilbilim kaynakları kullanılacaktır. Türkçede bu alanda birçok çalışma yapılmış olmasına rağmen Zazacada bu alanda şimdiye kadar müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Bu açıdan çalışma önem arz etmektedir. Kaybolmaya yüz tutmuş bir dilde yapılacak kategorik çalışmalar, dilin envanterinin ortaya konulması açısından önemlidir. Zazacada tespit edilmiş eş anlamlı sözcükler, çalışmanın sonunda verilmiştir. Çalışmada günlük dilde aktif bir şekilde konuşulan sözcüklerin tespit edilmesine özen gösterilmiş, yabancı dillerden alınmış veya türetilmiş sözcükler çalışmaya alınmamıştır.
Keywords : Vate Çalışma Grubu, Zazaca, Dilbilim, Kürtçe, Eş Anlam