MECDUDDÎN İBNU’L-ESÎR’İN EL-BEDΑ İLMİ’L-ARABİYYE ADLI ESERİNDE KONU TASNİFİ

Authors : İbrahim GÜNGÖR, Abdulhadi TİMURTAŞ

Pages : 36-67

Doi:10.32330/nusha.1240524

View : 17 | Download : 21

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Arap gramerine dair eser yazan müellifler, temelde aynı konuları ele almış olsalar da konu tasnifi bakımından hepsinin aynı metodu izlediği söylenemez. Zira konuların tasnifinde i‘râb, ‘âmil, kelime çeşidi, ‘amel, güçlülük – zayıflık ve cümle çeşidi gibi birçok unsur etkili olmuştur. Her müellif kendi nahiv felsefesine, eseri telif etme amacına, dönemin ilmî anlayışına, konularda ön plana çıkarmak istediği hususlara ve muhatap kitlenin bilgi düzeyine uygun gördüğü unsurları dikkate almış ve konu tasnifini de bu bağlamda yapmıştır. Bu da konu tasnifinde izlenen metotların kısmen veya önemli ölçüde birbirinden farklı olmasına neden olmuştur. Mecduddîn İbnu’l-Esîr, insert ignore into journalissuearticles values(öl. 606/1210); el-Bedî‘ fî İlmi’l-Arabiyye adlı eserinde diğer müelliflerden çok farklı bir tasnif sistemini benimsemiştir. Çünkü müellifler konuları tasnif ederken genelde en önemli ve asli hususları esas almışlardır. Konuyla ilgili fer‘î meseleleri ise ya metin içinde ele almışlar ya da onlara hiç değinmemişlerdir. Oysa Mecduddîn İbnu’l-Esîr, en ayrıntılı ve fer‘î meseleleri dahi konu tasnifinde etkili birer unsur olarak dikkate almıştır. Bu nedenle son derece teferruatlı ve çok farklı faktörlere dayalı bir tasnif sistemini geliştirmiştir. Çalışmamızda Mecduddîn’in tasnif sistemi; ana bölümlerin tasnifi, bâbların kendi içindeki tasnifi ve iç tasnif şeklinde üç başlık altında ele alınmıştır. Mecduddîn’in konu tasnifinde dikkate aldığı başlıca faktörleri saptamak, bu sistemin olumlu ve olumsuz taraflarını ortaya koymak, hangi muhatap kitlesine uygun olduğunu tespit etmek çalışmamızın hedeflerindendir.
Keywords : Mecduddîn İbnu\`l Esîr, el Bedî\` fî İlmi\`l Arabiyye, Tasnif, Konu Tasnifi