EMÎRU’Ş-ŞUARÂ AHMED ŞEVKÎ’NİN ŞEHİT TÜRK PİLOTLARI: YÜZBAŞI FETHİ, ÜSTEĞMEN SADIK VE ÜSTEĞMEN NURİ BEY’LER İÇİN YAZDIĞI MERSİYE

Authors : Muhammet Emin Uzunyaylalı

Pages : 65-91

Doi:10.32330/nusha.1524866

View : 60 | Download : 77

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Modern Mısır yazınında seçkin bir konumu olan Türk kökenli Emiru’ş-Şuarâ Ahmed Şevkî, Mahmud Sâmî el-Bârûdî ile başlayan neo-klasik edebiyat akımının öne çıkan isimlerinden biridir. İslâm coğrafyasında meydana gelen siyasî ve askerî olaylara kayıtsız kalmayan şair, dönemin önemli hadiselerini, hilâfetin temsilcisi olması sebebiyle Osmanlı Devleti üzerinden okumuş ve bu tavrını şiirlerine de yansıtmıştır. Ahmed Şevkî’nin şiirleri özel anlamda Mısır, genel anlamdaysa Arap dünyasında Osmanlı-Türk varlığının tarihî, siyasî, kültürel ve edebî boyutları hakkında ipuçları sunan önemli içeriklere sahiptir. Balkan Savaşları akabinde I. Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti’nin Avrupa kıtasındaki topraklarının büyük bir bölümünü kaybetmesi hem devlet hem de halk nezdinde büyük bir hayal kırıklığı ve motivasyon kaybına sebep olmuştur. Bu fiili durum sebebiyle ortaya çıkan olumsuz havayı dağıtmak ve halk nezdinde devletin imajını düzeltmek maksadıyla İstanbul-Kahire hattında uzun mesafeli bir uçuş projesi planlanmıştır. Fransa’nın Paris-İstanbul-Kahire hattındaki uzun mesafe uçuş başarısı bu husustaki çalışmaları şekillendiren temel etken olmuştur. Ancak, havacılık teknolojisinin henüz gelişme aşamasında olması ve uzun mesafe uçuşlardaki tecrübesizlik Osmanlı Devleti’nin bu görev için seçtiği iki Türk pilotunun, 27 Şubat 1914 tarihinde Taberiye Gölü yakınlarında, farklı bir uçakla aynı görevi üstlenen bir diğer subayınsa 11 Mart 1914 tarihinde Yafa kentinde uçaklarının düşmesi sonucu şehit olmalarıyla sonuçlanmıştır. Ahmed Şevkî, şehit Türk subaylar; Yüzbaşı Fethi Bey, Üsteğmen Sadık Bey ve Üsteğmen Nuri Bey hakkında kaleme aldığı “Fethi ve Nurî” başlıklı altmış beş beyitlik mersiyesinde, Osmanlı Devleti’nin kararlılığını ve dayanaklığını gösteren bir hadise olarak tarihe geçen ve Türk Havacılığı açısından bir dönüm noktası olarak değerlendirilen bu elim kazayı işlemiş ve Türk milletine karşı samimi hislerini şiirinde dile getirmiştir. Çalışmada şehit Türk pilotlar ve kaza hakkında kısaca bilgi verildikten sonra bahse konu mersiye ve Türkçe tercümesi sunulacaktır.
Keywords : Tayyareci Şehit Yüzbaşı Fethi Bey, Şehit Üsteğmen Nuri Bey, Ahmed Şevkî, Mersiye.