Türkiye’de Döviz Mevduatları Bağlamında Para İkamesi Sorunu ve Para Politikalarının Etkinliği

Authors : K Batu TUNAY

Pages : 57-73

Doi:10.55026/jobaf.1025501

View : 22 | Download : 13

Publication Date : 2022-01-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, banka sistemindeki döviz mevduatlarının artışına dayalı para ikamesi süreci analiz edilmekte ve Türkiye örneği üzerinden bu sorunun para politikalarının etkinliğine yansımaları değerlendirilmektedir. Çalışmada, Mizen’in (1999) teorik modeli temel alınarak geliştirilen eşanlı denklem sistemi, Türkiye için tahmin edilmiştir. 2002-2021 dönemini kapsayan aylık verilerle yapılan analizler, Mizen modelinin temel önermelerinin Türkiye’de de geçerli olabileceğini göstermektedir. Yüksek ve kronik enflasyon nedeniyle portföylerinde dövize daha çok yer veren yerleşikler, döviz varlıklarını banka sisteminde tutmayı tercih etmektedir. Ama bir kur şoku yaşanması halinde bu durum değişebilir. Döviz varlıkları banka sistemi içinde kaldıkça, ikame süreci merkez bankasınca yönetilebilir ve kur rejimi korunabilir. Bu süreçte rezervlerin teminat işlevi ve zorunlu karşılık oranlarının dengeleyici işlevi çok önemlidir. Rezervlerin erimesi ve/veya zorunlu karşılık politikasının yanlış yönetilmesi halinde, spekülatif kur atakları yaşanması durumunda, döviz mevduatlarının banka sistemi dışına kaçması ve para politikalarının etkinliğinin zayıflaması kaçınılmaz olacaktır. Böyle bir süreç, bir kur krizine hatta kısa bir gecikmeyle buna eşlik eden bir banka krizine evrilebilir.
Keywords : Para ikamesi, döviz mevduatları, para politikaları, eşanlı denklem sistemleri