HIRİSTİYAN DİNİNDEKİ MARTİR-AZİZ VE RÖLİK KÜLTÜNÜN KILIKYA-ISAURYA BÖLGESİ HIRİSTİYANLIĞINA YANSIMALARI

Authors : Ayşe AYDIN

Pages : 53-82

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2009-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Martir olarak adlandırılan din şehitleri ve aziz unvanı verilen hayatlarını dinine adamış kutsal kişiler, Hıristiyanlıkta hem yaşadıkları dönemde hem de öldükten sonra saygı görmüşlerdir. Hastalıklara şifa, dertlere çözüm bulduklarına inanılan martir ve azizlerden Son Yargı Günü’nde de Tanrıyla inananlar arasında aracı olmaları beklenmiştir. Kadın ya da erkek aziz ve martirlerin öldükten sonra röliklerini korumak için farklı formlarda röliker adı verilen objeler yapılmıştır. Rölikerler genellikle kiliselerde martir ve azizlerin ait oldukları yer olarak kabul edilen bema bölümünde altarın altında ya da kendilerine ayrılmış özel odalarda korunmuştur. İnsanlık için kurban olan İsa’nın yeri nasıl ki altarın üzeri ise, inancı uğruna öldürülen martirlerin yeri de yine kurban edilmiş olmalarından dolayı altarın altı olarak gösterilmiştir. Adana, Silifke, Tarsus Müzesi ve Taşucu Amfora Müzesi’nde aziz-martir ve rölik kültüne ait toplam onbir adet röliker vardır. Bunlardan beşi Adana’da, dördü Silifke’de, diğer ikisi Tarsus ve Taşucu’nda yer alır. Form açısından değerlendirildiğinde Adana Müzesi’ndeki gümüşten, oval formlu röliker dışındakiler lahit şeklindedir. Her yerde olduğu gibi özellikle Diokletianus Dönemi’nde insert ignore into journalissuearticles values(284-305); başka bölgelerden gelenlerin ve yerel Hıristiyanların Kilikya ve İsaurya Bölgesi’nde şehit edildikleri yazıtlar aracılığıyla öğrenilmektedir. Böylece Erken Hıristiyanlık-Bizans Dönemi’nde Kilikya ve İsaurya martir ve aziz röliki açısından zengin bir bölge haline gelmiştir. Rölikerlerin bazıları üzerindeki yazıt ya da figürlü anlatım, hangi aziz ya da martirin rölikine sahip olabilecekleri konusunda fikir vermektedir. Kilikya ve İsaurya Bölgesi’nde de rölikerler geleneğe bağlı kalınarak, kiliselerde bema alanında altar tabanında tek ya da iç içe konarak yer almışlardır. Suriye Bölgesi’ndeki Erken Hıristiyanlık-Bizans Sanatı, Kilikya ve İsaurya Bölgesi’ni diğer ortak özellikler yanı sıra rölik kültü açısından da etkilemiş olmalıdır. Bu etkinin somut örnekleri bölge müzelerindeki diğerlerine kıyasla daha büyük boyutlardaki rölikerlerdir
Keywords : Adana, Silifke, Tarsus Müzesi ve Taşucu Amfora Müzesi, Kilikya ve İsaurya, Rölikerler, Martir ve Azizler