YÜKSEKÖĞRETİM VE İNSAN HAKLARI: BİTMEYEN BİR TARTIŞMA

Authors : Nezir AKYEŞİLMEN

Pages : 89-102

Doi:10.32002/ombudsmanakademik.439086

View : 12 | Download : 14

Publication Date : 2015-07-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Eğitim hakkı hem ulusal hem de uluslararası düzeyde son yıllarda ana günden konularından birisi olmayı başardı.  Uluslararası insan hakları belgeleri, eğitimi temel bir insan hakkı olarak tanımlarken, verilecek eğitimin de insan hakları ilke ve prensiplerine uygun olması gerektiğini belirtmektedirler. Fakat yükseköğretimin evrensel bir insan hakkı olup olmadığı konusunda literatürde derin görüş ayrılıkları var. Kimisi yükseköğretimi bir insan hakkı olarak tanımlarken, başkası bunun tartışmalı olduğunu ileri sürebilmektedir. Söz konusu tartışma sadece eğitim hakkın tanımı ile sınırlı olmayıp doğası, kapsamı ve niteliğiyle de ilgilidir.  Bu çalışma yükseköğretim ve insan hakları bağlamında birkaç temel soruya cevap aramaya çalışmaktadır: Yükseköğretim evrensel bir insan hakkı mıdır? Hak-temelli bir yükseköğretim nasıl olmalıdır? Üniversitede akademik özgürlük ve kurumsal özerklik bu tartışmanın neresinde yer almaktadır? Bu çalışmanın ulaştığı veriler dikkate alındığında, akademik özgürlüğün üniversitelerde önemsendiği fakat yeterince tartışılmadığı, çalışılmadığı ve öncelenmediği açıkça görülecektir. Bu kısa çalışma, söz konusu sorunların aşılması için bir takım öneriler sunmaktadır.
Keywords : Eğitim Hakkı, Yükseköğretim, İnsan Hakları, Akademik Özgürlük, Katılımcılık