Ana Fikri Bulma: Öğretmen ve Öğrenciler Neler Yapıyor? Neden Zorlanıyor?

Authors : Pınar KANIK UYSAL, Sibel GÜLTEKİN PALA

Pages : 44-66

Doi:10.35233/oyea.1112647

View : 22 | Download : 14

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin ana fikir bulma yeterliklerini incelemek ve bu beceriye ilişkin öğrenci ve öğretmen deneyimlerini ortaya koymaktır. Nitel yaklaşımı esas alan bu çalışmada durum çalışması deseni benimsenmiştir. Çalışma Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan bir ortaokulda öğrenim gören ortaokul öğrencileri insert ignore into journalissuearticles values(5, 6, 7 ve 8. sınıf); ve bu öğrencilerin Türkçe öğretmenleri ile yürütülmüştür. Araştırmanın katılımcıları belirlenirken aykırı durum ve ölçüt örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak gözlem formu, öğrenci ve öğretmen görüşme formları ve farklı sınıf düzeylerinde tekrarlayan bilgilendirici ve öyküleyici okuma metinleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda tüm sınıf düzeylerinde öğrencilerin ana fikri bulmakta zorlandığı ancak sınıf düzeyi arttıkça başarı düzeyinin de arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca tüm sınıf düzeylerinde öğrencilerin ana fikri metinden destekleyerek tam ve açık ifade edemediği, ana fikir sorularına genellikle konuyu, metinde geçen olayı yazdıkları, okur merkezli cevaplar vererek kişisel tepkilerini yansıttıkları ya da ana fikir sorulduğunda metni özetledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan görüşmelerden elde edilen bulgular; öğrencilerin duyuşsal, ifade etme ve metin kaynaklı sorunlar yaşadığını, öğretmenlerin ise bu sorunları öğretim, öğrenci ve metin kaynaklı zorluklar olarak nitelendirdiğini göstermiştir. Öğrenciler metnin türü, zorluğu ve uzunluğundan etkilendiklerini, ana fikir cümlesi kurmakta zorlandıklarını ve bu süreçte kaygı, korku ve stres yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Öğretmenler de ana fikir bulma öğretiminin kendileri için bir sorun olduğunu, tüm öğrencilerin ana fikir bulmakta zorlandığını ifade ederek bu becerinin öğretimi konusunda bilgi eksikliklerinin olduğunu, yeterince zaman ayıramadıklarını ve ders kitaplarındaki metinlerin ve etkinliklerin bu süreci daha da zorlaştırdığını belirtmişlerdir. Ayrıca hem öğretmen hem de öğrencilerin ana fikir bulma becerisine ilişkin kavram yanılgılarının olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : ana fikir, kavram yanılgısı, ortaokul öğrencileri, Türkçe öğretmenleri