Ticari Dışa Açıklığın Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Zaman Serisi Analizi

Authors : Samed Tavus, Hasan Azazi

Pages : 784-797

Doi:10.30586/pek.1515845

View : 89 | Download : 110

Publication Date : 2024-09-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Ticari dışa açıklık, bilgilerin, mal ve hizmetlerin, emeğin, düşüncenin ve tüm bunlar ile birlikte sermayenin sınırlar arasındaki alışverişidir. Küreselleşmenin ve teknolojinin hızla gelişmesi, ülkeler arası siyasi, ticari ve sosyal ilişkilerin de gelişmesine uygun ortamı hazırlamıştır. Bu ilişkilerin yetkililer tarafından özenli ve bilgili bir şekilde yönetildiği sürece küresel düzeyde muhatapların her birinin kazançlı çıkması mümkündür. Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeler üzerindeki etkisi, ülkelerin gelişmişlik düzeylerine, ekonomilerine, siyasi ve sosyal durumlarına bağlı olarak farklılık göstermektedir. Bu araştırmada, 1970-2022 dönemi yıllık veriler için, Türkiye’de ticari dışa açıklığın, doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerindeki kısa ve uzun dönem ilişkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Johansen eşbütünleşme analizi sonucunda, ticari dışa açıklık %1 arttığında, doğrudan yabancı yatırımların %4,8 oranında artış göstereceği belirlenmiştir, pozitif yönlü bir ilişki olduğu görülmüştür. Modelde, hata düzeltme teriminin katsayısı negatif ve istatistiksel olarak anlamlıdır, kısa dönemde de pozitif yönlü ilişki elde edilmiştir. Granger nedensellik analizi sonucunda, TDA değişkeni ve DYY arasında tek yönlü nedensellik elde edilmiştir.
Keywords : Yabancı sermaye, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, ticari dışa açıklık