Gelişmiş Ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Ekonomik Karmaşıklık (Complexity) İle Çevresel Bozulma Arasındaki İlişki: 2003-2023 Yılları İçin Panel Veri Analizi

Authors : Ömer Tanju Durusoy

Pages : 922-936

Doi:10.30586/pek.1503635

View : 75 | Download : 49

Publication Date : 2024-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Çevresel değişmeler, esas itibariyle ekonomik faaliyetin artan yoğunluğunun ve karmaşıklığının bir sonucudur. Bu çalışmada literatürde IPAT ve STIRPAT olarak bilinen yaklaşımlar esas alınarak geliştirilmiş bir panel veri analizi uygulanmaktadır. Burada ekonomik karmaşıklık (complexity) ile çevresel bozulma arasındaki ilişkiler hem gelişmiş ülkeler hem de Türkiye’nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülkeler örneklem kümesi için tahmin edilmektedir. Araştırma 2003 ile 2022 yılları arasını kapsamaktadır. Modelde kullanılan veriler Dünya Bankası ve Ekonomik Karmaşıklık Gözlemevi’nden elde edilmiştir. Benzer şekilde ülke örneklem kümeleri oluşturulurken Dünya Bankası’nın Databank filtresi kullanılmıştır. Buna göre Yüksek Gelir grubunda 40 ülke ve gelişmekte olan ülkeleri temsilen orta yüksek gelir grubundaki 37 IBRD ülkesi yer almaktadır. Araştırma sonuçlarına göre gelişmekte olan ülkelerde bir birim milli gelir artışı gelişmiş ülkelere nazaran daha fazla CO2 emisyonları ortaya çıkarmaktadır. Bu bulgu klasik Kuznets eğrisi yaklaşımına uygundur. Aynı zamanda sonuçlar, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde Ekonomik Karmaşıklık Endeksi (ECI)’ndeki artışların CO2 emisyonlarında düşüşe neden olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak çevresel sürdürülebilirlik açısından ülkelerin sanayileşmeleri karmaşık ürünler üreten ve ihraç eden bir yapıya evrilmelidir.
Keywords : Çevre Kirliliği, CO2 Emisyonları, Ekonomik Karmaşıklık, gelişmekte olan ülkeler