Şizofreni ve Mitokondrial Disfonksiyon

Authors : Süleyman AKARSU

Pages : 340-354

Doi:10.5455/cap.20140121114707

View : 12 | Download : 13

Publication Date : 2014-11-06

Article Type : Review Paper

Abstract :Etyolojisi net olarak bilinmeyen şizofreninin oluşumunda genetik faktörler önemli rol oynamaktadır. Ancak, bu bozukluğun spesifik kalıtımsal mekanizması henüz açıklanamamıştır. Şizofreni kalıtımının poligenik veya multifaktöryel olabileceği düşünülmektedir. Son dönemde yapılan çalışmalarda, şizofreni olgularında mitokondrial fonksiyon ve serebral enerji metabolizmasında anormallikler tespit edilmiştir. Mitokondri fonksiyonlarındaki bozulma ile nöronal plastisite ve beyin devreleri etkilenerek, şizofreninin klinik tablosunda da belirgin olarak rastlanabilen davranış anormallikleri ve bilişsel defisitler gelişebilir. Şizofreni olgularının hem beyin hem de periferal dokularının incelendiği araştırmalarda, şizofreni olgularında sağlıklı olgulara göre bazı değişiklikler saptanmıştır. Ayrıca şizofreni tedavisinde kullanılan antipsikotiklerin solunum zinciri inhibisyonu yaparak mitokondrinin oksidatif fosforilasyon kapasitesinde progresif olarak azalmaya neden olabileceği görülmüştür. Bu çalışmalarda, özellikle periferal dokulardan elde edilen bulguların, şizofreni tanısında biyolojik bir belirteç olarak kullanılabileceği önerilmiştir. Plateletlerin kendi DNA'sı olmadığı için, platelet mitokondrisinde gerçekleşen değişiklikler nöronlar için periferal bir model olarak kabul edilmektedir. Bu değişiklikler çeşitli nöropsikiyatrik rahatsızlıklarda beyindeki bulguları yansıtmaktadır. Günümüzde şizofreni tanısının klinik ölçütlere dayalı olması, şizofreni için periferal biyolojik bir belirteç gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle mitokondrial elektron transport zincirindeki değişikliklerin şizofreni ile ilişkisini araştıran daha sistematik çalışmaların yapılması gereklidir.
Keywords : Şizofreni, mitokondrial disfonksiyon, biyolojik belirteç