Plasebo Etkinin Nörobiyolojisi

Authors : Murat Erdem, Süleyman Akarsu, Murat Gülsün

Pages : 299-312

Doi:10.5455/cap.20130520

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2013-09-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Plasebo, tedavi edilen duruma yönelik özgületkisi olmayan madde ya da yöntem olarak tanımlanmıştır. Plasebo, hoşnutluk durumuna yol açmakta, tıpkı bir ilacın etkisi gibi vücuttaki yolaklar aracılığıyla etkisini göstermektedir. Nörogörüntüleme yöntemlerinin gelişmesi ile plasebonun beyin aktivasyonu, nörotransmitterler ve hormonlar üzerinde çeşitli değişiklikler oluşturduğu gözlenmiştir. Plasebo cevabının oluşmasında dopamin, serotonin, opioid sistemlerinin etkisi, plasebo etkisinin beklenti süreci ve ödül döngüsü ile ilişkisi, farmakolojik ajanların etki ettiği beyindeki bazı özgül merkezlerin plasebo cevabı sırasındaki rolü çalışmalarda gösterilmiştir. Plasebo etkisi ile hipnozun etkisi arasında da benzerlikler vardır ve hem plasebo hem de hipnoz yanıtında iyileşme beklentisi telkin fenomeni ile yakından ilişkilidir. Telkin ve beklenti modelleri ile ilişkili olarak hem hipnoz hem de plasebo uygulanımı sonrası beyinde benzer değişiklikler oluşması ilgi çekmektedir. Beyindeki nörokimyasal yolaklar izole olarak değil birçok ortak mekanizmalarla fonksiyonel etki oluşturmaktadır. Bu nedenle plasebo yanıtında tüm bu mekanizmalar birbirleriyle ilişkili olarak görev alabilirler. Her ne kadar birçok faktörün etkisi olduğu göz önünde bulundurulsa da; plasebonun etkisini anlamanın ve beyinde yaptığı değişiklikleri görüntüleyebilmenin, psikolojik faktörlerin hastalıkların oluşumunda ve tedavisindeki rollerini aydınlatmada önemli yeri vardır.
Keywords : Plasebo etkisi, nörobiyoloji, beklenti ve ödül modelleri