Uçucu Madde Bağımlılığı ve Tıbbi Sonuçları

Authors : Mehmet Hamid Boztaş, Özden Arısoy

Pages : 516-531

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2010-12-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Uçucu madde terimi oda sıcaklığında buharlaşabilen maddeler için kullanılır. Uçucu maddeler hızlı, keyif verici, hafif sarhoşluk yapan etkileri nedeniyle tercih edilirler. Uçucu maddeleri içeren ürünler, ucuz, kolay bulunan yasal maddelerdir ve toplumda sık kullanılır. Türkiye'de ortaöğrenimde uçucu madde kullanım sıklığı %5.1 civarındadır. Uçucu madde bağımlılığı en sık 14- 15 yaşlarında görülür. Madde kullanımına başlama yaşı 5- 6 yaşlarına kadar inebilir. Uçucu madde madde bulunan ortamlarda çalışan erişkinlerde bağımlılık daha yüksek olasılıktır. Uçucu madde kullanımı sosyoekonomik olarak dezavantajlı gruplarda, sokak çocuklarında, suç, hapishane yaşantısı, depresyon, özkıyım girişimi, antisosyal tutumlar, aile dağınıklığı veya çatışmaları, geçmişinde kötüye kullanım, şiddet ya da başka madde kullanım öyküsü olanlarda ve izole yaşayan topluluklarda sıktır. Uçucu maddeler grup olarak nitritler dışında alkole benzer depresan etkiye sahiptir. Beyin görüntüleme çalışmaları kronik kullanımda serebrum, serebellum ve beyin sapında yaygın atrofi, ventriküler dilatasyon ve sulkuslarda genişleme olduğunu göstermiştir. Uçucu madde bağımlılarında beyin görüntüleme çalışmalarıyla ortaya konan yıkım diğer bağımlılıklara göre daha fazla ve ağırdır. Uçucu madde bağımlılığında örtülü kullanımla mücadele önemlidir. Koruyucu yaklaşımlarda alt kültürlere ve topluluklara özgü farklı yaklaşımlar kullanılmalıdır. Tüm uçucu madde kullanılan maddeleri kısıtlamak çok fazla madde içerisinde uçucu madde maddeler olduğu için pratik değildir. Zararlı maddeleri içeren ürünleri gösteren etiketler kullanılabilir ancak bu yaklaşım maddelerin çocuklar ve ergenler tarafından daha kolay tespit edilmesine yol açabilir. Uçucu madde bağımlılığının ciddi sonuçları olmasına rağmen önleme ve tedaviyle ilgili araştırmalar yeterli gözükmemektedir. Gelecekteki araştırmalar önleme ve tedaviye odaklanmalıdır. Türkiye'de madde kullananların önemli bir kısmı sokaklarda yaşadığı ve kullanım ergenlerde yoğunlaştığı için bu alt gruplara özel önem verilmesi faydalı olacaktır.
Keywords : Uçucu Madde, İnhalan, Bağımlılık, Bilişsel Bozukluk