İleriye Dönük Bellek Bozukluğu

Authors : Serap ERDOĞAN

Pages : 174-189

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2010-06-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Bellek, zamana göre kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek olarak iki kategoriye ayrılabilir. Uzun süreli belleğimizdeki bilinçli olarak hatırlayabildiğimiz bilgiler bildirimsel bellekte yer almaktadır. Bilinçli olarak hatırlanamayan bilgiler ise bildirimsel olmayan bellekte yer alır. İleriye dönük bellek bozukluğu, bellek bozukluğuna yol açan olaydan itibaren yeni anıların oluşturulamaması anlamına gelmektedir. Bu tür bellek bozukluğuna sahip olan hastalarda genellikle epizodik bellek ve semantik bellek korunmuş durumdadır. İleriye dönük bellek bozukluğu en çok kafa travması sonucu ortaya çıkmaktadır fakat serebrovasküler olaylar, Wernicke-Korsakoff Sendromu, merkezi sinir sistemi enfeksiyonları, anoksi ve çeşitli maddeler de ileriye dönük bellek bozukluğuna yol açabilmektedir. Bu durumla ilişkili temel olarak iki beyin bölgesi bulunmaktadır: Medial temporal lob ve medial diensefalon. Medial temporal lob, hipokampus, amigdala, parahipokampal korteks, peririnal korteks ve entorinal korteksten oluşmaktadır. Hipotalamus, talamus, mamiller cisimcikler ve çeşitli talamik nukleuslar ise medial diensefalonu oluşturmaktadır. Ayrıca forniks ve nadiren serebellum hasarı da ileriye dönük bellek bozukluğu gelişiminde rol oynamaktadır. Epileptik cerrahi ameliyatı nedeniye ileriye dönük bellek bozukluğu gelişen ünlü H.M vakasının ardından hipokampus, bellek araştırmalarının merkezine yerleşmiştir. Literatürde ölümünden sonra beyin dokuları incelenen bellek bozukluğu hastaları ile ilgili birkaç bildirim bulunmaktadır. Bu ölüm sonrası histolojik değerlendirmeler, hipokampal nöron kaybı gibi ortak bazı bulgulara işaret etmektedir. Benzodiyazepinler genellikle kısa süreli ileriye dönük bellek bozukluğuna neden olmaktadır. Benzodiyazepin reseptörleri gama-aminobutirik asit-A insert ignore into journalissuearticles values(GABA-A); reseptörleri üzerinde bulunan allosterik modülasyon bölgeleridir. GABA-A reseptörleri beş alt birimden oluşmaktadır ve ileriye dönük bellek bozukluğu, alfa 1 alt birimi aracılığıyla ortaya çıkmaktadır. İleriye dönük bellek bozukluğunun hipokampus ve piriform kortekste uzun süreli güçlenme insert ignore into journalissuearticles values(long term potentiation [LTP]); oluşumunun engellenmesiyle ortaya çıktığı ileri sürülmektedir. İleriye dönük bellek bozukluğunun tedavisinde mevcut nöron kaybı nedeniyle genellikle farmakolojik yöntemler işe yaramamaktadır. Tedavide bildirimsel olmayan bellekten faydalanmak için hastalar günlük rutinlerini belirlemek üzere eğitilmekte ve birkaç eğitim aşamasından sonra işlemsel belleklerinden faydalanmaya alışmaktadırlar. Sosyal ve duygusal desteğin rolü de büyük önem taşımaktadır.
Keywords : İleriye dönük bellek bozukluğu, Bildirimsel bellek, Hipokampus