Deneyim Örnekleme Yönteminin Anksiyete Bozukluklarının Değerlendirilmesinde Kullanımı: Sistematik Bir Derleme

Authors : Büşra Yıldırım, Gizem BOZYEL, Orçun YORULMAZ

Pages : 168-181

Doi:10.18863/pgy.489457

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Günlük yaşam esnasında taşınabilir cihaz veya akıllı telefon uygulamalarıyla anlık ölçümler almayı mümkün kılan Deneyim Örnekleme Yöntemi insert ignore into journalissuearticles values(Experience Sampling Method, DÖY);, son yıllarda hızlanan teknolojik gelişmeler ile beraber klinik psikoloji araştırmalarında aktif şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle anksiyete bozuklukları gibi belirti şiddetinde dalgalanmalar gözlenen bozukluklarda bu yöntemin etkin kullanımının oldukça işlevsel olduğu söylenebilir. Bu sistematik derlemede, DÖY’ün anksiyete bozukluklarında kullanış biçimlerini gözden geçirmek ve genel bulgulara ilişkin çıkarımlar yapmak hedeflendiği için alanyazında özellikle anksiyete bozukluklarına ait belirtileri DÖY ile değerlendiren güncel görgül çalışmalar sistematik olarak taranıp incelenmiştir. Araştırma kapsamında, DSM-5’te yapılan son değişiklikler göz önünde bulundurularak belirlenen anahtar kelimeler 4 farklı veri tabanında insert ignore into journalissuearticles values(Web of Science, ProQuest, PsycINFO ve PubMed); taranmış; tarama işleminin ardından belirlenen ölçütlere uygun olan 14 makale bu derlemeye dâhil edilmiştir. İlk olarak DÖY kullanılarak yapılan bu çalışmalarda, çoğunlukla yetişkin ve kadın örneklem grubu ile çalışıldığı ve deneyim örnekleme ölçümlerinin ortalama 9 gün boyunca elektronik cihazlar ile yapıldığı görülmektedir. Ayrıca farklı bozukluk kategorilerine yönelik bu görgül çalışmalarda ortak olarak çoğunlukla anlık duygulanım değişimleri, olay sonrası işlemleme ve ruminasyon gibi ilişkili faktörlerin çalışıldığı görülmüştür. Özetle, DÖY’ün bilimsel araştırma alanında kullanılabilecek işlevsel bir yöntem olduğu ve bu açıdan yaygınlaşmasının faydalı olabileceği düşünülmektedir.
Keywords : Deneyim örnekleme, Anlık değerlendirme, Kaygı bozuklukları