Yaşlanma ve Karar Verme Süreçleri: Duygu Düzenlemenin Rolü

Authors : Aylin ÖZDEŞ

Pages : 382-395

Doi:10.18863/pgy.640158

View : 9 | Download : 9

Publication Date : 2020-09-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışmada duygu düzenlemenin karar verme mekanizmaları üzerindeki etkilerinin ve bu etkilerin yaşlılık  döneminde uğradığı değişikliklerin, alan yazındaki çalışmalar ışığında incelenmesi amaçlanmıştır. Duygu düzenleme bireylerin olumsuz bir tecrübe karşısında duygularını kontrol ederek olumlu duygu durumunu muhafaza edebilme becerisi olarak tanımlanır. Duygu düzenleme becerisinin bireylerin kararları üzerinde yadsınamaz bir etkisi bulunur. Karar verme sürecinde duygu düzenleme becerisi kullanıldığında karar öncesinde algılanan risk ve kazanç-kayıp algısı değişir. Karar sonrasında ise hissedilen memnuniyet artarken, yas süreci daha çabuk atlatılır. Dolayısıyla karar verme süreci birden fazla aşamada duygu düzenlemeden etkilenir. Bu etki, mantıksal çıkarım yerine duygu ve dürtülere bağlı kararlarda daha güçlü bir biçimde görülür. Yaşamın ilerleyen yıllarında bireylerin duygu düzenleme becerileri gelişir ve bu değişim duygu düzenleme ile karar verme ilişkisini daha güçlü kılar. Yaşlılar olumlu duygulara odaklandığı için daha fazla risk alır. Ancak kararlarının sonucundan daha fazla tatmin olarak iyi oluş düzeylerini yüksek tutabilirler. Bu durum sağlıklı yaşlılarda daha belirginken sağlıksız yaşlılarda duygu düzenleme becerisinin kararlar üzerindeki etkisi daha zayıftır. Mevcut çalışmada yaşlılık sürecinde duygu düzenleme becerisinin karar öncesi ve sonrasındaki süreçler üzerindeki etkisi sistematik bir biçimde ele alınmıştır.  Bu çalışmada gelecek araştırmalar için teorik bir altyapı sunulması amaçlanmıştır. Ayrıca bu ilişkilerin bilinmesi klinik alanda müdahale programları oluşturularak yaşlıların yaşam kalitelerini arttırmada kullanılabilir. 
Keywords : karar verme süreçleri, duygu düzenleme, yaşlanma