Demans Tanısı Olan Kişilere Bakım Verenler ve Bilişsel Davranışçı Terapi: Sistematik Derleme

Authors : Elçin YORULMAZ, Gülay DİRİK

Pages : 170-191

Doi:10.18863/pgy.732086

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Demans her geçen gün artan sayılarda görülmektedir ve demans tanısı alan kişiler başka insanların bakımına ihtiyaç duymaktadırlar. Bakım verenler ise genelde kişinin aile üyeleri olmaktadır. Bakım verenler psikolojik sıkıntılar yaşayabilmekte ve psikolojik yardıma ihtiyaç duyabilmektedirler. Bu nedenle bu çalışmanın amacı demans tanısı olan kişiye bakım veren aile üyelerine uygulanan Bilişsel Davranışçı Terapi temelli müdahalelerin etkisinin incelenmesidir. Demans tanısı olan kişiye bakım veren aile üyelerine yönelik Bilişsel Davranışçı Terapi temelli müdahalelerinin gözden geçirilmesi amacıyla EBSCOHost insert ignore into journalissuearticles values(Medline dahildir);, Web of Science ve Cochrane insert ignore into journalissuearticles values(PubMed ve Embase dahildir); veri tabanlarında 1990-2020 yılları arasında yayınlanmış araştırmalar, ilgili anahtar kelimelerle taranmıştır. Bu tarama ve raporlama sistematik derlemelerin rapor edilmesinde kullanılan PRISMA Bildirimi’ne uygun olarak yürütülmüştür. İlk belirlemede 819 çalışmaya ulaşılmıştır. Tekrar eden çalışmalar çıkarıldığında, dahil etme ve dışlama kriterleri göz önünde bulundurulduğunda 20 çalışma bu derlemeye dahil edilmiştir. Bilişsel Davranışçı Terapi temelli müdahalelerin bireysel ve grup olarak uygulanabildiği ve bu uygulamaların yüz yüze, telefon ve internet aracılığıyla yapıldığı tespit edilmiştir. Çalışmalarda seansların süresi, sıklığı ve yapılan değerlendirmeler farklılık gösterse de Bilişsel Davranışçı Terapi müdahalelerinin demans tanısı olan kişiye bakım veren aile üyelerine, bakım alan demans tanısı olan kişilere ve iletişimlerine olumlu katkılarının olduğu görülmektedir. Genel olarak değerlendirildiğinde, Bilişsel Davranışçı Terapinin demans tanısı olan kişilere bakım veren aile üyeleri için etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmaların bulguları ilgili alanyazın ışığında tartışılmış olup, gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Keywords : Bilişsel davranışçı terapi, Bakım vermek, Demans, Alzheimer, Sistematik Derleme