THE IMPACT OF FOREIGN POLICY THINKING ON THE INTRODUCTION OF THE 1913-14 ARMENIAN REFORM PROGRAMME

Authors : Mehmet Uğur EKİNCİ

Pages : 65-105

View : 9 | Download : 9

Publication Date : 2022-11-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, Jön Türk devrimi sonrasında Osmanlı karar alıcılarının Ermeni ıslahatı meselesine nasıl yaklaştıklarını aydınlatmayı ve dış siyasetle ilgili düşüncelerin “Şarkî Anadolu Islahâtı” adıyla bilinen 1913-14 reform programının kabul edilme sürecini nasıl şekillendirdiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bir bölgeye ve gruba ayrıcalık tanınmasının imparatorluğun birliğini ve toprak bütünlüğünü bozacağı endişesini taşıyan karar alıcılar, Ermeniler için özel ıslahatlar yapma konusunda uzun bir süre isteksiz davranmışlar, Ermenilerin sorunlarını genel veya yatıştırıcı tedbirlerle çözmeye çalışmışlardır. Ancak 1912-13 Birinci Balkan Savaşı’ndaki yenilginin ardından İmparatorluğun uluslararası güç politikalarındaki değişen konumu, dış baskılar ve stratejik hesaplar sebebiyle tercihlerini hızla değiştirmiş ve daha önce savundukları sınırların ötesinde bir reform programını hayata geçirmeye karar vermişlerdir. Osmanlı karar alıcılarının bunu yaparken birincil amacının Ermeni vatandaşlarının şikayetlerini sona erdirmekten ziyade devletin dış güvenliğini ve uluslararası konumunu korumak olduğu anlaşılmaktadır. Böylece dış politikayla ilgili hesapların ülkenin iç meseleleriyle ilgili geliştirilen çözüm yollarını önemli ölçüde etkilediği ve hatta dahili reformun dış siyasetin bir aracı olarak kullanıldığı sonucuna varılmıştır. Makalede Jön Türk devrimi sonrasında Ermeni ıslahatı meselesine dair gelişmelerin izi takip edilmiş, karar alıcıların ıslahatlara yaklaşımını ve tercihlerini anlamak için hatırat ve gazete makalelerinden yararlanılmıştır.
Keywords : Jön Türkler, İttihat ve Terakki Cemiyeti, Osmanlı Ermenileri, Ermeni Devrimci Siyasi Örgütleri, Doğu Anadolu Reformları