AĞIZ DİŞ SAĞLIĞINI ETKİLEYEN SOSYAL VE KÜLTÜREL FAKTÖRLER

Authors : Özlem EKMEKÇİ GÜNER, Nesrin ÇİLİNGİROĞLU

Pages : 165-180

Doi:10.25279/sak.676066

View : 9 | Download : 23

Publication Date : 2022-04-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Giriş: Bu araştırmada ağız ve diş sağlığı ile ilgili davranışların belirleyicileri, bu davranışlarla ilişkili olan sosyokültürel etkenler ve çok kültürlü bakış açısının vurgulanması amaçlanmıştır. Sağlıkta eşitsizlikler değerlendirilirken hizmet sunucular ile bireyler arasındaki iletişim kadar, sağlık çalışanlarının kültürel yetkinliğe sahip olması da önemlidir. Profesyonel kuruluşlar ve akademik birimler sağlık hizmetinin sunumunda ve sağlık personelinin eğitiminde sosyal ve kültürel farklılıkları dikkate almalıdırlar. Gereç ve Yöntem: National Library of Medicine elektronik veri tabanı kullanılarak ağız ve diş sağlığı ile ilgili davranışları etkileyen sosyokültürel etkenleri konu alan araştırmalar aranmıştır. Verilerin analizine 2018 Şubat ayında başlanmış, 2007 Aralık-2018 Ocak ayları arasındaki geçmiş on yılı kapsayan araştırmalar “cultural, oral, health, behavior” sözcükleri ile taranmıştır. İngilizce özetine ulaşılan çalışmalardan kriterlere uygun 25 çalışma irdelenmiştir. Ağız ve diş sağlığına ya da ağız ve diş sağlığı ile ilgili davranışa yönelik olmayan, sosyal ve/veya kültürel etken içermeyen, metodolojik tipte olan, tam metine ulaşılamayan araştırmalar, konferans, bildiri ve kitap özetleri dâhil edilmemiştir. Bulgular beş başlıkta incelenmiştir: 1. iletişimle ilgili engeller; 2. finansal engeller; 3. estetiğe yönelik kültürel algı, inançlar, sosyal popülerlik ve kabullenilme; 4. cinsiyet ve eğitim ve 5. koruyucu ve tedavi edici hizmetlerin farkındalığı. Bulgular: Ağız ve diş sağlığı ile ilgili davranışları belirleyen hazırlayıcı, olanak sağlayıcı ve güçlendirici etkenlerin ve kültürel yetkinliğin göz önüne alınmadığı, sosyokültürel farklılıkların anlaşılmadığı ve kabullenilmediği durumlarda, sağlık hizmeti sunan personel ve hastalar arasındaki iletişimin koptuğu gözlenmiştir. Sonuç: Araştırmalar, iletişim; sosyoekonomik düzey; kültürel algı ve inançlar, cinsiyet, eğitim düzeyi ile koruyucu ve tedavi edici ağız ve diş sağlığı uygulamalarının farkındalığı ve kabullenilişi arasında ilişki olduğunu göstermektedir.
Keywords : ağız sağlğı, sosyal değerler, Kültür, Toplum sağlığı