Marina Abramoviç`in Rhythm 0 Performansını Uygarlığın Huzursuzluğu Üzerinden Okumak

Authors : Şahinde Akkaya

Pages : 148-156

Doi:10.47571/sanatyorum.1504466

View : 65 | Download : 73

Publication Date : 2025-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Performans sanatçısı Marina Abramoviç’in 1974 tarihli Rhythm 0 performansı, insan doğasını, uygarlığı, gücü, tahakkümü, sorumlu olmayı, bedenin sınırlarını ve bu sınırların ihlaline ilişkin sorgulamaları gündeme getiren çok katmanlı yapısıyla halen güncelliğini korumaktadır. Performanslarında, bedeninin kapasitesini ve direncini, her bir performans özelindeki tematik faktörlerin etkisiyle sınayan Abramoviç, Rhythm 0 performansında eyleyen-izleyen ilişkisini tersine çevirmeyi önerir. Bu defa etkin konumda olan seyirciyken; edilgen konumda olan sanatçının kendisi olacaktır. Yetmiş iki farklı sembolik nesneyi kullanımlarına sunduğu izleyicilere, bu nesnelerle kendisine ne isterlerse yapabileceklerini ve olabileceklere dair tüm sorumluluğu üstlendiğini söyler. Altı saat süren performans sırasında yaşananlar sanatçının tasarladığının ve öngördüğünün ötesine geçerek; eyleyen-izleyen arasındaki rollerin değişimiyle bulanıklaşan sınırların ihlal edilmesiyle, gerilim ve şiddet dozu git gide artan psikolojik bir karşılaşmaya dönüşür. Abramoviç, dilediklerini yapabilme özgürlüğü tanındığında ve davranışlarının sonuçlarına dair hiçbir bedel ödememe garantisi verildiğinde, insanların ne kadar ileri gidebilecekleri sorusunu izleyici kitlesi üzerinden teste tabi tutar. Abramoviç’in, performans sırasında ortaya çıkan şiddetin kurbanına dönüşmesi, insan doğasının uygarlıkla olan girift ilişkisini açığa çıkarmaktadır. Bu çalışmada Marina Abramoviç’in Rhythm 0 performansı sırasında yaşananlar, Sigmund Freud’un Uygarlığın Huzursuzluğu metninden hareketle; uygarlık sürecinde deneyimlenen birey-toplum çatışması, insan doğası, güç ve tahakküm ilişkileri gibi faktörlerin çağrıştırdığı bir dizi kavram üzerinden analiz edilmektedir.
Keywords : Marina Abramoviç, Performans Sanatı, Uygarlık, Şiddet