Şathiye, Tekerleme ve “Tiridina Bandım” Türküsü Bağlamında İma ve Gerçeklik

Authors : Okan ALAY

Pages : 69-88

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2017-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk şiirinde kendine özgü türlerden olan şathiye ve tekerlemelerle “Tiridina Bandım” örneğinde olduğu gibi bazı türküler gerek yapı ve içerik gerekse anlatım biçimleri ve mecazlı söyleyişleriyle ayrıca dikkat çekmektedirler. Bu bağlamda çalışmada halk mizahından, ironiye, sembol ve imadan gerçekliğe kadar çok katmanlı bir anlama sahip ola n bu türler, bazı örnekler aracılığıyla yorumlanıp değerlendirilmektedir. Bu makalede öncelikle şathiye ve tekerlemeye dair bazı belirlemelerde bulunularak birbirleriyle olan yakınlıkları - farklılıkları üzerinde durulmakta, sonrasında ayrıca her iki türün b azı ironik veya mizahî anlatımlı türkülere kaynaklık edebilecekleri gerçekliğine değinilecektir. Şathiye ve tekerlemeler ses uyumları, ahenk ve bünyelerindeki sembolik ögeler ile ilk bakışta saçma veya anlamsız gelebilecek, ancak çözümlendiğinde ilginç an lamlar barındıran özellikleriyle önem arz etmektedir. Kastamonu yöresine ait olan “Tiridina Bandım” türküsü de şathiye ve tekerlemeye olan yakınlığıyla koşut, önemli oranda sembol ve remizi özünde barındırmaktadır. Şathiye ve tekerlemelerden alınan örnekle r ve bu türkü gerek sürrealist tarzda okunsun gerekse abartılı - gülünç sözler olarak algılansın metinlerdeki kavramları salt görünen yönüyle, gerçek anlamlarıyla izah etmek yüzeysel kalacaktır. Bu nedenle şathiye, tekerleme ve türküde geçen söz konusu kavra mlar, hayvanlar ve yanı sıra mecazî ve mizahî ögelerin yorumlanması, çözümlenmesi gerekecektir. Ancak bu çözümleme ve yorumlar neticesinde satır aralarındaki anlamsal zenginliğin ortaya çıkarılması mümkün olacaktır. 
Keywords : Şathiye, tekerleme, türkü, sembolik dil, ima, gerçeklik