Aydınlanmacı Özne-Birey Projesine Dair (Tüketimsel Açıdan) Bir Değerlendirme

Authors : Muharrem TUNÇ

Pages : 532-544

Doi:10.26791/sarkiat.321752

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2017-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Rasyonel özne, Aydınlanma düşünürlerinin ilgi merkezi olmakla birlikte, daha önceleri tartışılmayan bir konu olduğu anlamına gelmemekteydi. Önceki tartışmalardan ayrışan yönü; yoğunluğu, yaygınlığı ve gelişimsel koşulların uygunluğu olmuştu. Aydınlanma sonrası öngörülen ideal insan tipi -belirli uslamlama kurallarına uymak koşuluyla- kendi yararına gereksinim duyduğu şeyleri doğru bir şekilde başarma yolunda yeterli niteliklere sahip rasyonel bir varlıktı. Ancak çok geçmeden deneyimlenen uygulamalar, rasyonel özneye dönük bir takım sıkıntıların belirmesine neden oldu. Üretim ve tüketim toplumlarının ikisi de evrensel nitelikli bütüncül bir rasyonel varlığı reddetmektedir. Tüketim toplumu, tüketim ürünleri ile alışveriş merkezleri, reklamlar ve eğlence parkları gibi tüketim araçlarının etkisiyle, tepisel davranış kalıpları olan bir çoğunluk ortaya çıkarmıştır. Tüketim kültürünün manipülatif tüketimsel yapıları ve kodları son derece önem arz etmektedir. Zira tasarımlanan evrensel rasyonel özne-birey tezinin başarısız olduğu,   tarihsel ve toplumsal koşulların bireyler üzerinde önemli bir etkisinin olduğu görülmüştür.
Keywords : Rasyonel Özne, Aydınlanma, Tüketim Toplumu