SEVGİLİNDEN GÜZELLİĞİNİN ZEKÂTINI İSTEMEK

Authors : Sıtkı NAZİK

Pages : 931-952

Doi:10.26791/sarkiat.572094

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2019-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Temelinde aşkın yer aldığı klasik Türk şiirinde sevgili, merkezî konumda bulunan bir varlık olarak bu şiirin olmazsa olmaz tiplerinden biridir. Diğer önemli bir karakter ise şairin temsil ettiği âşık tipidir. Bilhassa gazeller ve aşk mesnevileri olmak üzere şiirlerde, şairin yeteneği, hayal gücü, çevresi, bilgi birikimi, hayat tecrübesi, inancı gibi faktörlerin etkisiyle sevgilinin vasıfları çeşitli yönlerden anlatılmıştır. Sevgiliyi anlatırken şairin yararlandığı veya beslendiği önemli kaynaklardan biri din olmuştur. Zaten Müslüman olan şair, benimsediği dinle ilgili birçok kavram, konu ve temayı şiirinde kullanmış, dinî unsurlardan faydalanarak şiirini süslemiş, zenginleştirmiştir. Nitekim bu kavramlardan biri de zekât olmuştur. Güzellik bakımından zengin ve hüsn ilinin sultanı olan sevgili, bu güzellik hazinesine sahip olmasından ötürü muhtaç durumdaki âşık tarafından zekâtla mükellef bir varlık olarak tanıtılmıştır. Bu itibarla âşık, her fırsatta sevgiliden hüsnünün zekâtını istemiştir. Dolayısıyla bu çalışmada sevgilinin güzelliğinin zekâtını isteyen âşığın konuya nasıl yaklaştığı üzerinde durulmuş, taranan divanlardan seçilen örnek şiirler yardımıyla dinî bir terimin şiir dilinde yüklendiği anlamların ve oluşturduğu çağrışımların ortaya konulması amaçlanmıştır. Anlama dayalı şerh yönteminden yararlanılarak yapılan bu çalışmada, sevgilinin güzelliğini, bazen de güzellik unsurlarını zekâtla irtibatlandıran şairlerin, zekâta dair birçok hususu gündeme getirdikleri, veren el konumunda tasavvur ettikleri sevgiliyi bu haliyle de yücelttikleri sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Sevgili, Hüsn, Zekât, Vermek, Âşık