OSMANLI SOSYAL HAYATINDA MOLLALAR: 18. VE 19. YY. DİYARBEKİR ÖRNEĞİ

Authors : Ümit GÜLER

Pages : 860-895

Doi:10.26791/sarkiat.580229

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2019-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Molla tabiri, Osmanlı öncesinde olduğu gibi Osmanlı’da da ilmi bir unvan olarak kullanılmış ve bu bağlamda muhtelif birçok grubu ifade edebilmiştir. 18. ve 19. yüzyıl Diyarbekir insert ignore into journalissuearticles values(Amid); şer‘iyye sicilleri esas alınarak hazırlanan bu çalışmada, ilgili dönem Diyarbekir’inde genel olarak medrese mezunlarına molla denildiği ortaya çıkmıştır. Araştırmada mollaların, ilgili dönem sicillerinde oldukça yoğun ve belirgin biçimde yer aldıkları tespit edilmiştir. Bu sonucun ortaya çıkmasında medrese tahsiline duyulan ilginin yanı sıra mollalara toplum tarafından takdir edilen büyük saygı ve değerin belirleyici bir rolünün olduğu söylenebilir. Mollaların bu dönemde neredeyse hiçbir suç hadisesine karışmamış olmaları genel itibariyle kendileri için takdir edilen saygı ve değere muvafık bir yaşam tarzına sahip olduklarına işaret etmiştir. Bu durum, din ve eğitim hizmetlerinde bulunan veya esnaf ve zanaatkârlık mesleklerini icra eden mollaların geneli için geçerlidir. Mollaların %31.6’sının esnaf ve zanaatkârlıkla iştigal etmesine rağmen sonucun bu şekilde ortaya çıkması, medrese kurumlarının birey ve toplum kalitesini yükseltmeye yönelik başarısını yansıtmaktadır. Bu araştırma, esnaf ve zanaatkârlar da dâhil olmak üzere genel itibariyle tüm meslek gruplarındaki mollaların, toplum hayatını ıslah edici ve geliştirici bir rol oynadıklarını; toplum nezdinde ciddi bir saygınlıklarının bulunduğunu ve bu saygınlığa muvafık bir hayat tarzına sahip olduklarını belgelere dayalı olarak ortaya koymaktadır.
Keywords : Molla, Diyarbekir, Osmanlı, Medrese, Sosyal Tarih