ÂRİFÎ AHMED PAŞA VE BİLİNMEYEN ESERİ (EL-ME‘ÂRİFÜ’L-FEYŻİYYE)

Authors : Murat SULA

Pages : 1487-1506

Doi:10.26791/sarkiat.535582

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, XVIII. yüzyıl Osmanlı edip, hattat ve siyasetçilerinden Ârifî Ahmed Paşa’nın insert ignore into journalissuearticles values(1145/1733); özet olarak hayatı ve bugüne kadar biyografik eserlerde bahsedilmeyen ve çalışmayan muhtasar gramer kitaplarından Ebü`l-Mekârim Fahrüddîn Ahmed b. el-Hasen b. Yûsuf Çârperdî’nin insert ignore into journalissuearticles values(746/1346); Muġnî ’sine yazdığı şerhi ele alınmaktadır. el-Me‘ârifü’l-feyżiyye ismini taşıyan bu çalışma, yukarıda zikredilen eserin dört şerhinden tespit edilebilen ikincisidir. Eserin, kütüphanelerde tek nüshası bulunabilmiş olup 113 varak hacmindedir. Fiziki bir tahribatın görülmediği yazma III. Ahmed Kütüphanesi’nde muhafaza edilmiş kitaplardadır. İçinde yer almış olduğu Kütüphane kayıtlarına, şerhi olduğu Muġnî ile İbnü’l-Hâcib’in insert ignore into journalissuearticles values(646/1246); el-Kâfiye ’sinin ilk cümlelerinin birebir aynı olması nedeniyle ikinci eserin şerhi olarak geçmiştir. Ancak ilginç olan, Ârifî Ahmed Paşa’nın hayatı hakkında kısa da olsa malumat veren kaynaklarda böyle bir kitaptan bahsedilmemektedir. Her eserin bir yazılma hikâyesi olduğu gibi el-Me‘ârifü’l-feyżiyye ’yi kaleme alma sebebini müellif, Arapçayı öğrenmesini iştiyakla arzu ettiği çocuğu için kitap arayışında iken okuduğu diğer şerhte fark ettiği eksiklikler olarak belirtir. Ârifî Paşa, çalışmasında yöntem olarak genel anlamda klasik şerh, hâşiye vb. çalışmalarda görülen yöntemleri takip etmiş ve hemen her kelime ve cümlesini uygun gördüğü ölçüde şerh etmeye çalışmıştır. Makale, girişin haricinde yazarın hayatından kısaca behsedildiği birinci, tespit edilen nüshanın tavsifinin yanında, muhteva, kaynak ve şerh ve istişhâd yöntemleri bakımından irdelendiği ikinci ve mevcut olan iki şerhin kısa mukayesesinin yer aldığı üçüncü bölüm ile sonuçtan ibarettir.
Keywords : Ârifî Ahmed Paşa, Pasarofça, Mutasarrıf, Vezir, Nahiv