TARİHİ SÜREÇTE HAKKÂRİ’DE FAALİYET GÖSTERMİŞ OLAN BAŞLICA TARÎKATLAR VE TEMSİLCİLERİ

Authors : Ferzende İDİZ

Pages : 1264-1281

Doi:10.26791/sarkiat.625398

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hakk â ri, erken bir dönemde İsl â m’la tanışmış ve dolayısıyla burada birçok â lim ve mutasavvıf yetişmiştir. Daha V/XI yüzyılda yani büyük tar î katlar kurulmadan önce yörede Al î Har î r î ve Şeyhulislâm Ebû Hasan el-Hakkârî gibi z â tlar vasıtasıyla tasavvuf neşv ü nem â bulmuştur. Bunların oluşturduğu ortamda Ad î b. Müs â fir, ilk tar î katlardan birisi olan Adeviyye Tar î katı’nı kurmuş ve bu tar î kat, uzun bir süre bölgede hakim olmuştur. Hakk â ri bölgesinde daha kuruluşunun ilk dönemlerinden itibaren Kadiriyye Tar î katı da etkili olmuş ve bölgede asırlar boyu faaliyet göstermiştir. Bölgede Kadiriyye Tar î katını temsil eden Nehr i ailesi, Şeyh Abdullah ve Şeyh T â h â Hakkar î ile birlikte Nakşibendiliğin öncüleri olmuştur. Böylece Hakk â ri’nin Şemdinli ilçesini merkez edinmiş olan Nehri ailesi ayn ı zamanda Nakşibendiyye Tar î katı’nın bölgedeki merkezi olmuştur. Şeyh T â h â’nın , amcası Şeyh Abdullah’ın yerine mak â ma oturması ile birlikte Nakşibendilik, bölgede kuvvetlenmiştir. Şeyh T â h â ’nın halifeleri tarafından daha sonraları tar î kat, bölgeyle sınırlı kalmayıp, bir çok yere ulaşmıştır. Bu makalede Hakk â ri’de faaliyet göstermiş olan başlıca tar î katlar ve temslcileri anlatılmaya çalışılacaktır.
Keywords : Hakkâri, Adeviyye, Kadiriyye, Nakşibendiyye, Tasavvuf