XVI. ASIRDA YEZİDİLER(ÊZİDÎLER)’İN DİNÎ STATÜSÜ HAKKINDAKİ TARTIŞMALARA DAİR İKİ BELGE: MEVLÂNÂ SÂLİH EL-KÜRDÎ’NİN BİR FETVASI İLE MEVLÂNÂ MUHAMMED BERKAL‘Î’NİN TA’LİKİ

Authors : Metin BOZAN

Pages : 224-253

Doi:10.26791/sarkiat.685291

View : 18 | Download : 6

Publication Date : 2020-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :insert ignore into journalissuearticles values(Êzidîliğin); kadim bir din mi olduğu yoksa Ehl-i Sünnet formatında bir tarikattan evrilerek mi ortaya çıktığı hususu bulunmaktadır. Araştırmada buna bir nebze de olsa ışık tutabilecek XVI yy. da Mevlânâ Sâlih el-Kürdî tarafından verilmiş “Kelimât fî Beyâni Mezhebi’t-Tâ’ifeti’l-Yezîdiyye ve Hukmihim ve Hukmi’l-Emvâli’l-Kâ’ini bi Eydîhim” adlı fetvası ile günümüz İran sınırları içerisinde kalan Meriwan kökenli olup IV. Şeref Hân döneminde insert ignore into journalissuearticles values(1504-1534); Bitlis’te bir süre ikamet etmiş olan büyük alim Mevlânâ Muhammed Berkal`î’nin bu fetvaya ta’liki ele alınacak; bu iki alimin, Yezidiler ve Yezidiler’in sahip oldukları mallar hususundaki değerlendirmeleri irdelenecektir. Çalışmada hedeflenen, XVI yy.da bu topluluğun nasıl isimlendirildiği, dînî statüsü, kutsal mekan ve dînî önderler hakkındaki inanışlarının neler olduğu, kadim inanışlarla paralellik arz eden yönlerinin bulunup bulunmadığı, inançları açısından Yezidi fırkalar, Yezidiler’in İslamî inanç esaslarına, şeriata, ibadetlere ve ulemaya nasıl baktıkları, Yezidiliğin İslam’la bir ilişkisinin bulunup bulunmadığı gibi hususların bu iki belge üzerinden tahlilidir. 
Keywords : Adi b Müsâfir, Yezidi, Êzidî, Mevlânâ Sâlih, Mevlâna Muhammed Berkalî, Fetva, Adi b Müsâfir