İSLAM HUKUKUNDA İVAZLI AKİTLERDE ŞART NAZARİYESİ

Authors : Abdulbasıt SALTEKİN

Pages : 1072-1091

Doi:10.26791/sarkiat.768937

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik fıkıh külliyatı kazuistik/meseleci olarak olayları ele aldığından bir konunun nazariyesini ortaya koymanın kolay olmadığı aşikârdır. Nazariye inşa edilirken tikel olaylardan hareketle fakihin zihninde olduğu düşünülen teorik arka plana ulaşılmaya çalışılmaktadır. Araştırmamızda temel fıkıh külliyatı içine serpiştirilmiş şart ile ilgili örnekler üzerinden genel bir nazariye ortaya konmaya çalışılacaktır. Bu nazariyede daha çok mübadeleli akitler esas alınacaktır. Dolayasıyla inşa etmeye çalışılacak olan nazariye ivazlı akitler için şart nazariyesi olacaktır. Günümüz akitleri incelendiğinde büyük bir kısmının şartlı akitlerden olduğu görülür. Özellikle zamanımızda akit sözleşmeleri detaylı şartlardan teşekkül eden mukâveleler üzerine kuruludur. Durum bu şekilde olunca, prensip itibariyle mülkiyet intikali üzerine kurulan akitler, meşru bir ticari faaliyet olarak varlığını sözleşmelerin belirli şartlara göre inşasını gerektirecektir. İslam iktisat düşüncesinin üzerinde ittifak ettiği mülkiyet kavramının varlığı, beraberinde ticari faaliyete geniş bir alan açmıştır. Bunun neticesinde akit metinlerinin çeşitli alternatiflerle inşa edilmesi ihtiyacı gündeme gelmiştir. Bu noktada klasik dönem İslam hukuku açısından, ileri sürülecek şart nazariyesinin incelenmesi büyük önem arz etmektedir. Çalışmamızda şart nazariyesini ortaya koymaya çalıştık.
Keywords : Şart nazariyesi, Sahih şart, muktezâ, maslahat, fâsit şart