ARAP ŞİİRİNDE URCÛZE GELENEĞİ VE RÂCİZ HALÎL MUTRÂN’IN ERÂCİZ’İ

Authors : İsmail EKİNCİ

Pages : 1166-1182

Doi:10.26791/sarkiat.787793

View : 21 | Download : 23

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Modern dönem Arap şairlerinden birisi de Halîl Mutrân’dır. Halîl Mutrân Lübnan’ın Ba‘lebek şehrinde 1871 yılında doğmuştur. Annesinden şiiri ve vezinleri öğrenen şair, dönemin önemli şairlerinden dersler almış ve küçük yaştan itibaren şiirler yazmıştır. Klasik şiir anlayışını sert bir şekilde eleştiren ve şiirin muhtevasının şekil ve biçim gibi özelliklerin gölgesinde kalmaması gerektiğini, şiirde işlenen konunun daha önemli vurgulayan şairin urcûze türünde şiirlerinin yer aldığı bir divanı bulunmaktadır. Sadece recez bahriyle yazılan şiirlerin yer aldığı bu divan ile’ş-Şebâb ismiyle bilinmektedir. Divanın tam adı İle’ş-Şebâb Erâcîz fî Ahdesi Vesâʾili’n-Necâh mine’l-Ahlâk ve’l-Âdâb’dır ve Gençlere Ahlak ve Edepte Başarıya Ulaşmanın Yeni Yolları Hakkında Urcûzeler anlamına gelmektedir. Bu divanda şair gençlere toplumsal ilkeler, övgüye layık hasletler, başarılı olmanın şartları, iş ve ekonomi hakkında rehberlik, genel tavsiyeler gibi başlıklar altında nasihatlerde bulunmaktadır. Toplumun kalkınması ve Avrupa modernliğine ulaşmasının ancak gençlerle mümkün olacağını düşünerek bu doğrultuda şiirlerinde gençlere ahlak ilkelerini aşılamaya çalışmaktadır. Bu çalışmada recez bahri bütün yönleriyle verilerek recezden türetilen urcûze, erâciz ve râciz terimleri açıklanmış, Halîl Mutrân’ın hayatı, edebi kişiliği, şiir anlayışı, eserleri ortaya konmuş ve şairin ile’ş-Şebâb isimli divanı muhteva, şekil ve üslup, cümle yapıları, kelime dağarcığı çerçevesinde ele alınmıştır. Şairin muhtevayı ele alış biçiminin net bir şekilde görülebilmesi için örnek şiirler Arapçaları ve çevirileriyle çalışmaya eklenmiştir.
Keywords : Arap Dili ve Belagatı, Şiir, Recez, Urcûze, Erâciz