ŞEYH ÂZERÎ’NİN FARSÇA URÛCİYYE’Sİ VE TÜRK EDEBİYATINDAKİ DEVRİYYELER İLE KISA BİR MUKAYESESİ

Authors : Nusret GEDİK, Muzaffer KILIÇ

Pages : 810-844

Doi:10.26791/sarkiat.852376

View : 24 | Download : 6

Publication Date : 2021-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tasavvuf edebiyatı nazım türlerinden olan devriyyeler, “Devir Nazariyesi”nin bir yansıması olarak varlığı ilgilendirmesi, İslâmî felsefe ile iç içe olması ve insanın yaratılışı ve dünyadaki varlık amacına farklı tasavvurlar getirmesi açısından mutasavvıf şairlerin kalem oynattıkları bir tür olmuştur. İslâm dünyasında üç büyük edebiyat içerisinde özellikle Türk edebiyatında pek çok örneği verilen bir tür niteliğindeyken Fars edebiyatında tam olarak tür niteliğini kazanamamış olsa da yine de devriyye örnekleri görülmektedir. Devriyye olarak adlandırılan Farsça şiirleri İbn Yemîn başta olmak üzere Feyzî-i Hindî ve Mevlânâ gibi şairlerin kaleme aldığı görülür. Çalışmanın konusu da Şeyh Âzerî-i İsferâyînî’nin devriyye türüne giren ve münferit bir eser olarak da değerlendirilecek şekilde nüshaları bulunan Urûciyye başlıklı kasidesidir. Bu çalışmada öncelikle şairin hayatı ve eserleri kısaca sunularak ilgili metin tanıtılacaktır. Ardından muhteva hususiyetleri üzerinde durularak Türk edebiyatında yer alan örnekler ile kısaca kıyaslandıktan sonra Türkiye ve İran kütüphanelerinde tespit edilen münferit olarak yer alan nüshalar ile divanındaki edisyon-kritikli metni ve Türkçe çevirisi sunulacaktır.
Keywords : Fars Türk Edebiyatı Müşterekleri, Âzerî, Tasavvuf, DEvir Nazariyesi