MEM Û ZÎN -MESNEWIYA LI SER DIKA ŞANOYÊ

Authors : Mehmet Emin PURÇAK

Pages : 864-883

Doi:10.26791/sarkiat.949808

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2021-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Ehmedê Xanî, klasik Kürt edebiyatının önemli bir şairidir ve tasavvufî bir içeriğe sahip olan Mem û Zîn isimli mesnevisiyle Kürt tasavvuf edebiyatında hususi bir ağırlığının olduğu kabul edilmektedir. Bununla birlikte Ehmedê Xanî modern Kürt edebiyatının da temel başvuru ve ilham kaynaklarından biri olarak öne çıkmaktadır. Roman, şiir, öykü, tiyatro oyunu ve film senaryosu gibi modern metin türlerinde Xanî ve onun eserini işleyen yeni metinler üretilmektedir. Böylece türlerarasılık, medyalararasılık ve metinlerarasılık gibi inceleme alanlarına örnek teşkil eden, imkân tanıyan çalışmalar ortaya çıkmaktadır. Xanî’nin eserinden hareketle kaleme alınan metin türlerinden biri de tiyatro eserleridir. Bu alanda Evdirehîm Rehmî Hekarî’nin Memê Alan, Pîremêrd’in Mem û Zîn, Eskerê Boyîk’in Mem û Zîn ve Cuma Boynukara’nın Mem’le Zîn isimli piyesleri, Xanî’nin metniyle doğrudan ya da dolaylı olarak alâkalandırabileceğimiz eserlerdir. Bu makalede, karşılaştırma metodundan yararlanılmıştır. Karşılaştırmalı edebiyat bağlamında bu metinlerin birbirleri ve kaynak metin olarak Mem û Zîn ile ilişkilerini incelediğimizde, kanonik bir metin olarak Xanî’nin eserinin modern Kürt edebiyatında ve modern Kürt tiyatrosunda önemli bir yerinin ve etkisinin olduğu görülmektedir.
Keywords : Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, mesnevi, karşılaştırmalı edebiyat, tiyatro