IV. / X. YÜZYIL İSLÂM DÜNYASINDA TEK HALIFELIKTEN ÜÇ AYRI HALIFELIĞE BÖLÜNME SÜRECI

Authors : Mutlu SAYLIK

Pages : 1011-1033

Doi:10.26791/sarkiat.1000825

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Müslümanlar, Hz. Muhammed’in insert ignore into journalissuearticles values(s.a.v); vefatından sonra yönetim anlayışı olarak hilafet yönetimini benimsediler. Bu anlayış, Muaviye’nin kendisinden sonra oğlu Yezid’i hilafet için veliaht tayin etmesiyle saltanata dönüştü. Ancak tek hilafet yönetimi Abbâsîler dönemine kadar devam etti. Abbâsîler, ilk dönemlerinde ortaya koydukları dinî siyasî ve askerî politikaları devam ettiremediler. Değişen şartlar karşısında kapsayıcı siyasî ve dinî politikalar üretemeyince de otoritelerini kaybettiler. X. Yüzyılda İslâm dünyasında var olan siyasî-dinî bölünmenin sonucu olarak rakip hilafet devletleri ortaya çıktı. İlkin Kuzey Afrika’da Şiî-İsmâili Fâtımî devleti halifelik ilan etti. Daha sonra Endülüs Emevî devleti de ortamdan istifade ederek emîrlikten hilafete geçiş yaptı. Böylece İslâm dünyasında ilk kez aynı anda üç hilafet devleti hüküm sürer oldu. Bu bölünme Müslümanların güç kaybetmesine dolayısıyla da İslâm medeniyetinin duraksamasına ve zarar görmesine neden oldu. Bu araştırmada X. Yüzyılda İslâm dünyasında tek halifelikten üç halifeliğe evrilme süreci ele alınmaktadır. Müslümanlar arasındaki ayrılıkları derinleştiren bu siyasî-dinî bölünmenin sebep ve sonuçları önem arz etmektedir. Bu süreçle alakalı çalışmaların azlığı bizi bu alanda araştırma yapmaya sevk etmiştir. Kaynak ve araştırmalar ışığında sürecin aydınlatılıp alana katkı sunulması hedeflemektedir.
Keywords : Abbâsî, Fâtımî, Endülüs Emevî, Hilafet, Siyaset, Din