ALLAH’IN İSİMLERİNİN TEVKÎFÎLİĞİ VE KEMALPAŞAZÂDE’NİN TARTIŞMADAKİ KONUMU

Authors : Özkan TEKİN

Pages : 260-277

Doi:10.26791/sarkiat.1079717

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2022-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kemalpaşazâde, “Risâle fî Beyâni Enne Esmâellâhi Teâlâ Tevkîfiyyetün” adlı risalesinde Allah’ın isimlerinin tevfkîfî mi, yoksa kıyâsî mi olduğu tartışmasında bazı problemli noktaları analiz ederek açıklığa kavuşturmak istemiştir. Tevkîfî isim, dinî naslarda bulunan yani şari’nin Allah hakkında kullanılmasına izin verdiği isimdir. Bu konuda içtihad olası görülmediği gibi kıyas da caiz görülmemiştir. Kıyasî isim ise, aklın Allah hakkında fiil ve sıfatlardan hareketle ürettiği isimdir. Burada aklın Allah hakkındaki isimleri vahiyde bildirilenler ile sınırlamayıp Allah’ın kendisi hakkında kullandığı isim ve sıfatların, onun kendisi için kullanmadığı müteradif insert ignore into journalissuearticles values(eş anlamlı); lafızlara uyarlanmasıdır. Kemalpaşazâde’nin esmâ-i hüsnâya dair tutumu üç açıdan incelenebilir: insert ignore into journalissuearticles values(i); Allah’ın isimleri tevkîfî mi yoksa kıyâsî midir? Burada Allah için kullanılması mümkün olan isimlerin vahiyde bildirilenler ile sınırlı olup olmadığı soruşturulmaktadır. Kemalpaşazâde’nin mesele hakkında Bâkıllânî, Gazzâlî, Fahreddin Râzî ve Âmidî gibi görüş belirten âlimlere dair tahlil ve değerlendirmeleri ele alınacaktır. insert ignore into journalissuearticles values(ii); Kemalpaşazâde’nin “Kim bu isimleri insert ignore into journalissuearticles values(esmâ-i hüsnâ); sayarsa cennete girer” hadisi hakkındaki yorumu ve bu hususta takip ettiği görüş tetkik edilecek, esmâ-i hüsnânın sayısı ve sayımı insert ignore into journalissuearticles values(iḥṣâ); yapılacaktır. insert ignore into journalissuearticles values(iii); Âkil, ârif, çalab, fakîh, hüdâ, vâcibü’l-vücûd gibi isimlerden Allah hakkında kullanılması câiz olanların neler olduğu araştırılacak ve bu düşüncelere klasik kaynaklar ışığında verilen cevaplar değerlendirilecektir. Bu çalışmada Kemalpaşazâde’nin referansları hakkında yaptığı değerlendirme ve analizler, kaynaklara başvurularak incelenecek ve müellifin konumu, ilgili risalenin sunduğu imkanlar ölçüsünde tespit edilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Kelâm, Allahın İsimleri, Tevkîfîlik, Kıyasîlik, Kemalpaşazâde