Mısır Medeniyetinin Kilometre Taşı: Nilometre

Authors : Nadir KARAKUŞ

Pages : 656-669

Doi:10.26791/sarkiat.1116650

View : 15 | Download : 5

Publication Date : 2022-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Antik Mısır toprakları, ilk zamanlardan beri Nil Nehri’nin bereketli suları ile hayat bulmuştur. Mısır için hayat kaynağı Nil, bazen taşkınlarla yüz yüze kalmış ve felaketler de yaşanmış bazen de kıtlıklarla ve yokluklarla boğuşmak zorunda olmuştur. Bundan dolayı da sulama kanalları ile önlemler alınmaya çalışıldığı gibi su seviyesini ölçen mikyas veya Nilometreler ile de bu olumsuz durum ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. Su seviyesinin yüksek olması, Mısır’da egemen olan devletlerin vergi oranlarına da yansımış, ürünün fazla olması vergi oranlarının yükselmesine dahi etki etmiştir. Karnını Nil’den doyuran Mısır toplumu, su seviyesinin yükselmesi için Nil’e genç cariyeleri dahi kurban etmek gibi aşırılığa kaçabilmiş, Nil için festivaller ve kutlamalar düzenlemiştir. Su seviyesini ölçen mikyaslar, her dönem varlığını korusa da zaman zaman harabe haline gelebilmiş, Nil’in haşmeti ile aynı oranda varlığını koruyamamıştır. Bu kesintilere rağmen yeni önlemler, yeni inşa faaliyetleri ile yoluna devam etmiş, devletlerin kuruluş ve yıkılışlarına da şahitlik etmiştir. Bu düzenin sağlanmasında da hükümdarlar kadar âlimler de etkin rol oynamış, Fergânî gibi matematikçi ve astronomlardan İbnü’l-Heysem gibi Ortaçağ’ın en büyük fizikçisi; matematikçi-astronom, filozoflarına kadar pek çok isim de bu sürece olumlu katkı sağlamıştır.
Keywords : İslâm Tarihi, Mısır, Nil, Mikyas, Taşkınlar, Bereket