ŞİÎ ÂLİMLERİN TASAVVUF ELEŞTİRİLERİ: MUHAMMED ALİ BİHBEHÂNÎ`NİN RİSÂLE-İ ḪÂYRATİYYE ÖRNEĞİ ÜZERİNDEN BİR İNCELEME

Authors : Abdurrakip ARSLAN

Pages : 25-41

Doi:10.26791/sarkiat.1256774

View : 129 | Download : 117

Publication Date : 2023-07-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Şiî mezhebinin ortaya çıkışından itibaren Şiî âlimler tasavvufa muhalefet etmişlerdir. Şiî ulemâ, önceleri eserlerinin bir bölümünde tasavvufu eleştirmişler sonraki dönemlerde ise bu konuyu müstakil eserlerde ele almışlardır. Akademik çalışmalarda Şiî ulemânın tasavvuf aleyhtarlığı konusunda oluşturduğu bu kaynaklar tanıtılmıştır. Bazı araştırmalardaysa Şiî âlimlerin söz konusu eserleri bir bütün olarak incelenmek suretiyle onların tasavvuf eleştirilerinin nedenleri irdelenmiştir. Bu çalışmadaysa Şiî âlim Muhammed Ali Bihbihânî’nin Risâle-i Ḫâyratiyye isimli eserinden hareket edilerek Şiî ulemânın tasavvufa karşı çıkmasının sebepleri ortaya çıkarılmıştır. Böylece konu daha da darıltılarak Şî’a’da tasavvuf muhalefetinin nedenlerinin yakından görülebilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Risâle-i Ḫâyratiyye’nin tasavvuf eleştirilerine neden olan sebeplerin alındığı kaynaklar tespit edilmiştir. Nitekim bu yöntem izlenerek Muhammed Ali’nin tasavvuf eleştirilerini genel olarak sûfî tabakat kitaplarında geçen bazı menkıbe ve şatahâta dayandırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Müellif, bu eserlerden bazı kısımları seçerek mutasavvıfların şeriat dairesinde hareket etmeyen bir zümre olarak tanıtmıştır. Muhammed Ali, tasavvuf aleyhtarlığını temellendirmek için mutasavvıfların hemen hemen bütününün Sünnî mezhebinden olduğunu göstermeye gayret ettiği de görülmüştür.
Keywords : Tasavvuf, Şiâ, İran, Muhammed ALİ Bihbihânî, Risâle i Hayratiyye