BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI EKSENİNDE HORAMAN ŞEYHLERİNİN ÇAĞDAŞ TARİHİN SİYASİ DEĞİŞİMİNDEKİ ROLLERİ

Authors :

Pages : 502-513

Doi:10.26791/sarkiat.1446143

View : 135 | Download : 91

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Nakşibendiliğin ortaya çıktığı coğrafi bölge, Maveraünnehir ve Horasan olup adı geçen coğrafyadan Kürdistan dahil diğer bölgelere yayılmıştır. Bu önemli olay Kürdistan’da Mevlana Halid Şehrizorî tarafından gerçekleştirilmiştir. Horaman şeyhlerinin halk arasında neden ve nasıl etkili oldukları, yirminci yüzyılın siyasi gelişmelerindeki rolleri bu araştırmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Kürdistan’daki tarikat önderleri ve şeyhleri özellikle Nakşibendiler başta olmak üzere, halkın onlara desteği, himayesi ve ayrıca yerel yönetimlerin de ortadan kalkmasıyla çeşitli alanlarda siyasi ve içtimai itibarlarını ve nüfuzlarını arttırma yolunda olmuşlardır. Horaman şeyhlerinin nüfuzları Kaçar döneminde özellikle de meşrutiyet ve ondan sonraki dönemde artmıştır. Birinci dünya savaşının vuku bulmasıyla tarikat şeyhleri, Rus ve İngilizlere karşı cihat emri verip daha çok mürit ve takipçi çekerek, onları savaşmaya teşvik etmişlerdir. Genel olarak Nakşibendi tarikatının özellikle de Horaman şeyhlerinin siyasi faaliyetleri Kaçar devrinde en yüksek seviyeye ulaşmıştır.
Keywords : Nakşibendilik, Horaman Şeyhleri, Kaçar, Meşrutiyet, Birinci Dünya Savaşı