MENÂKIBÜ’Ş-ŞÂFİÎ LİTERATÜRÜ BAĞLAMINDA İBN HACER’İN İMÂM ŞÂFİÎ SAVUNUSU

Authors : Bayram Kanarya

Pages : 573-594

Doi:10.26791/sarkiat.1519909

View : 35 | Download : 50

Publication Date : 2025-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadis, usûl ve fıkıh disiplinlerinde iz bırakan alimlerden biri İmâm Şâfiî’dir. Onun eserleri ve ortaya koyduğu metodoloji, birçok ilim adamının dikkatini çekmiştir. Onunla ilgili yapılan çalışmalardan biri hayatı, talebeleri, eserleri, ahlaki özellikleri, münazaraları, edebi zevki gibi konuları ihtiva eden Menâkıbü’ş-Şâfiî türü eserlerdir. Ağırlıklı olarak biyografik malumatın zikredildiği bazen yeni bir tertip ile farklı asırlarda telif edilen Menâkıbu’ş-Şâfiî türü eserler, müstakil bir literatürün ortaya çıkmasına vesile olmuştur. İmâm Şâfiî’nin menâkıbı ile ilgili eser yazanlardan biri, Şâfiî mezhebine müntesip ve eserleri ile karizmatik bir hüviyet kazanan İbn Hacer’dir. Bu çalışmada ibn Hacer’in İmâm Şâfiî’nin menakıbını ele aldığı Tevâli’t-Te’sîs adlı eseri konu edilmiş, kapsam ve sınırlılık itibarı ile bu çerçevede kalınmaya çalışılmıştır. İbn Hacer’in bu eserinin tahliline geçmeden önce menâkıb literatürünün gelişimi ve Şâfiî merkezli menâkıb edebiyatı hakkında bazı bilgiler verilmiştir. Daha sonra Tevâli’t-Te’sîs’in metodoljisi, kaynakları ve muhtevası irdelenmiştir. İbn Hacer’in üzerinde durduğu konulardan biri İmâm Şâfiî ve hadis rivayeti meselesidir. Eserinde bu konuya dair müstakil bir bölüm açan İbn Hacer, Şâfiî’nin isnad zincirinde yer aldığı ve hadis alimleri tarafından sahih kabul edilen yetmiş yedi rivayete yer vermiş, kitabın hacmini arttıracağı endişesiyle diğer rivayetlere yer vermemiştir. İbn Hacer bununla İmâm Şâfiî’nin hadis rivayet mekanizmasında yer aldığını, naklettiği rivayetlerin aynı metinlerle muteber hadis kaynaklarında da geçtiğini ispat etmeye çalışmış ve onu savunmuştur.
Keywords : Hadis, Menâkıb, Şâfiî, İbn Hacer