HZ. PEYGAMBER’İN BEŞERİLİĞÎ VE YARGI TASARRUFLARI BAĞLAMINDA “BEN DE SİZİN GİBİ BİR BEŞERİM…” RİVAYETİNİN TENKİT VE TAHLİLİ

Authors : İbrahim Sağlam

Pages : 958-978

Doi:10.26791/sarkiat.1521124

View : 26 | Download : 52

Publication Date : 2025-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Allah, beşer cinsinden peygamberler seçmekle, ilâhî âlem ile beşerî bilgi arasında eşsiz bir iletişim alanı tesis etmiştir. Fakat bu iletişimin mahiyet, sınır ve süresi konusunda öteden beri farklı görüşler ortaya konmuştur. Hz. Peygamber’in beşer ve risâlet vasıflarından sonra diğer bir vasfı da hâkimliktir. Hadis kaynaklarında Hz. Peygamber’in yargıyla ilgili tasarruflarında; beşer olduğuna ve ispat vasıtalarına dayalı karar verdiğine, diğer taraftan hakkında hüküm konulmayan meselelerde de vahiy beklediğine dair rivayetler bulunmaktadır. Bu konuda “Ben de sizin gibi bir beşerim. Sizler bana davalarınızı getiriyorsunuz…” diye başlayan rivayet dikkat çekmektedir. Araştırmada söz konusu rivayet sened ve metin açısından tahlil edilmiş, Hz. Peygamber’in yargılama konusundaki tasarrufları ile beşer olma vasfı arasındaki ilişki, muhaddisler penceresinden değişik yönleriyle ve tümevarım yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada; hadisin bazı varyantların sahih veya hasen bazılarının ise zayıf olduğu, konunun daha ziyade hukuk ve ahlâk temelinde ele alındığı, Allah Resûlü’nün (s.a.v.) yürüttüğü davaların, hem vahiy hem de ictihadın işler olduğu davalar ile sadece ictihadın işler olduğu davalar şeklinde iki kısma ayrılabileceği, söz konusu hadisin sadece ictihada dayalı davalarla ilgili olduğu, Hz. Peygamber’in, bu tür davalarda zâhire ve kendi kanaatine göre hükmettiği, vahiyle desteklenmediği müddetçe bilgi kaynakları ve araştırma imkânları konusunda diğer insanlarla arasında bir fark bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Keywords : Hadis, Hz. Peygamber, Beşer, Yargı, Tenkit