ŞEKÎB ARSLAN’A GÖRE MÜSLÜMANLARIN GERİ KALMA NEDENLERİ VE İSLAM BİRLİĞİNİN İMKÂNI

Authors : Zeynep Alimoğlu Sürmeli

Pages : 878-892

Doi:10.26791/sarkiat.1521688

View : 25 | Download : 26

Publication Date : 2025-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :XVIII. ve XIX. asırlar küresel çapta büyük değişimlerin ve yeniliklerin yaşandığı dönemlerdir. Bu dönemlerde, bilimsel sahada, ekonomide ve siyasette yaşanan köklü dönüşümlerin merkezi Batı olmuştur. Batı’da başlayan değişimler küresel ölçekte etki yaratmış ve bu süreçte Batı, elde ettiği gücü ve nüfuzu ötekini tahakkümü altına almak için kullanmıştır. Müslümanların geri kalışlarının dinî inançları ile ilişkilendirildiği bu dönemde, dağılma sürecine giren Osmanlı İmparatorluğu’nun nüfuz alanındaki bölgelerin sömürgeleştirilmesi farklı etnik ve kültürel aidiyetleri olan Müslüman aydınları harekete geçirmiştir. Müslüman aydınlar, bir yandan Doğu milletlerinin bağımsızlığı için mücadele ederken diğer yandan da Müslümanların geri kalma nedenlerine eğilmiş ve bu hususta muhtelif çözüm arayışları geliştirmeye gayret etmişlerdir. Bu aydınlardan biri olan Şekîb Arslan, Osmanlı’nın yıkılmasından önceki dönem ile iki dünya savaşı arasındaki dönemde en aktif olan isimlerden biridir. Bu nedenle gerek kalemi ile fikri alanda gerekse aktivist kişiliği ile siyasî alanda yürüttüğü mücadelenin incelenmesi yararlı olacaktır. Bu makalede, Arslan’ın İslam toplumlarının geri kalma nedenleri ve çözüm önerilerine dair fikirleri ele alınacaktır. Ayrıca Arslan’ın düşünce dünyasında önemli bir yere sahip olan İslam birliği idealindeki tutum değişikliği dönemin koşulları dikkate alınarak incelenecektir.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Şekîb Arslan, İslamcılık, İslam birliği, Doğu, Batı.