SAHÂBENİN ADALETİ BAĞLAMINDA İBN HAZM’IN EBÜ’T-TUFEYL’E YAKLAŞIMI

Authors : Hüsamettin Kaya

Pages : 729-758

Doi:10.26791/sarkiat.1564009

View : 39 | Download : 68

Publication Date : 2025-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadislerin sıhhatini tespit etmede isnat kontrol mekanizmasi olarak geliştirilen cerh ve ta’dil ilmi, ravileri adalet ve zabt yönüyle değerlendirmeye tabi tutmaktadır. İsnadın ilk halkası olan sahâbe nesli, ehl-i sünnet âlimleri tarafından adil kabul edilmelerinden dolayı erken dönemde her ne kadar adalet yönüyle cerhe konu olmadığı söylenilse de vakıa böyle olmamıştır. Nitekim icmâ olmasa da sahâbî olduğu hussusunda cumhur ittifakı bulunan Ebü’t-Tufeyl (ö. 100/718-19), Muhtâr es-Sekâfî’nin (ö. 67/687) görüşleri savunmakla tenkit edilmiştir. Bu cerh, sahâbenin adaleti bağlamında düşünüldüğünde Ebü’t-Tufeyl’in naklettiği rivayetlerin sıhhatine halel getirmemesi gerekmektedir. Ricâl âlimlerinin cumhuru da bu görüşte olacak ki Ebü’t-Tufeyl’i cerhte bulunurken rivayetlerinde sika olduğunun altını çizmişlerdir. Onların bu yaklaşımı hadis mecmualarına da yansıdığının kanaatindeyiz. Zira başta kütüb-i sitte olmak üzere birçok hadis eserinde Ebü’t-Tufeyl’in rivayetlerini görmek mümkündür. Ancak bu durum İbn Hazm için geçerli olmamıştır. Zira Ebü’t-Tufeyl’in birden fazla rivayetini konu edinen ve onlarla görüşlerini destekleyen İbn Hazm, yeri geldğinde söz konusu kişinin rivayetini cerhinden bağımsız değerlendirirken yeri geldiğinde aynı cerh nedeniyle rivayetlerini reddettiği görülmektedir.
Keywords : hadis, Sahâbe, Adalet, Ebü\'t-Tufeyl, İbn Hazm