HADİS RİVÂYETLERİNİN TEFSİRE ETKİSİ KAMER/49. ÂYETİ ÖRNEĞİ (اِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ)

Authors : Taner Karasu

Pages : 775-787

Doi:10.26791/sarkiat.1575899

View : 23 | Download : 49

Publication Date : 2025-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz Tefsir edebîyatının muhtevasını oluşturan önemli faktörlerden biri de hadis rivâyetleridir. Müfessirlerin rivâyetleri nakletmede mütesâhil olması çoğu zaman zayıf bazen de uydurma rivâyetlerin eserlerinde yer almasına neden olmuştur. Bu durumun tipik bir örneği de kader inancı bağlamında yorumlanan Kamer 49. âyetiyle ilgili nakledilen rivâyetlerdir. Söz konusu âyetin tefsirinde kullanılan ilk rivâyet, sebeb-i nüzûl olarak gösterilen Hz. Peygamber’in Mekke müşrikleri ile kader hakkında olan bir tartışmasını aktaran hadistir. Müfessirlerin geneli bu âyetin anlamını inşa etme sürecinde, bu rivâyeti esas almıştır. Bu durum âyetin kâinata hitap eden yönünü zamanla baskılamış ve nihâyetinde insan merkezli bir yorumun yaygınlık kazanmasını beraberinde getirmiştir. Bu değerlendirmenin ön plana çıkmasında Merfû’ hadislerin yanında Mevkûf ve Maktû’ nakillerin büyük pay sahibi olduğu söylenebîlir. Rivâyetlerin egemenliğine girildiği görülen bu âyetin tefsirindeki proses tefsir edebîyatının genelinde de bu şekilde devam etmiştir. Ancak müfessirlerin yorumlarında esas aldıkları rivâyetlerin bir kısmı Sahîh iken çoğunluğu Zayıf hatta Mevzû rivâyetlerden oluşmaktadır. Bu husus âyetin tefsirinde yapısal bir problemin varlığını ortaya koymaktadır. Araştırmamız söz konusu problemin çözümüyle ilgili olmaktan ziyâde öncelikli olarak bu problemin varlığını tespit etmeye yöneliktir.
Keywords : Hadis, Tefsir, Yorum, Kamer, Mevzu