Bizans Sikkelerinde Başmelek Mikhail ve Aziz Mikhail Tasvirleri
Authors : Ceren ÜNAL
Pages : 41-64
View : 11 | Download : 6
Publication Date : 2013-01-01
Article Type : Research Paper
Abstract :Bizans sikke ikonografisine ilk olarak 11. yüzyılın ortasında giren Başmelek Mikhail tasviri, 12. yüzyıl sonunda II. Isaakios Angelos 1185-1195 döneminde basılan sikkelerde askeri kostüm içerisindeki Aziz Mikhail tasviriyle farklı bir yorumu getirmiştir. 11. yüzyılda sivil kostüm içerisinde tasvir edilen Başmelek Mikhail, 12. yüzyılın değişen siyasal durumu sonucunda askeri kostüm içerisindeki Aziz Mikhail betimiyle sikke ikonografisine yansımıştır. İmparatorluğun 12. yüzyıl sonunda içinde bulunduğu çalkantılı siyasi sıkıntıları dönemin sanat eserlerine de yansımıştır. 12. yüzyılda Komnenos hanedanının tahta çıktığı uzun dönem boyunca askeri aristokrasi hakimdir ve askeri değerler giderek artmış, Bizans sikke ikonografisine de asker azizlerin girmesiyle etkisini göstermiştir. İmparatorun siyasi gücünün orduya ve askeri başarılarına bağlı olduğu bu dönemde, Konstantinopolis’teki soylu ailelerin yerini Anadolu’da geniş toprak mülkiyetine sahip ve kendisine ait güçlü askeri teşkilatı barındıran aileler almıştır. Komnenoslar ve Angeloslar 12. ve 13. yüzyıllarda Konstantinopolis’te hakim güce sahip ailelerdir ve yıllarca bu aile mensupları Bizans İmparatorluğunu yönetmiş, saraya hizmet etmişlerdir. Angelos hanedanının ferdi olan imparator II. Isaakios Angelos ise Aziz Mikhail tasvirini hem dönemin ihtiyaçları gereği sanatta sıklıkla kullanılan askeri unsurları vurgulamak için hem de aile soyadı ile bağdaştırdığı için tercih etmiştir. Bizans sikke ikonografisine Başmelek Mikhail tasviriyle girip daha sonra Aziz Mikhail tasviriyle devam eden figürün kullanımı imparatorluğun yıkılışına kadar tercih edilmiştir. Bizans sikkelerindeki Başmelek Mikhail ve Aziz Mikhail tasvirlerinin ayırt edilmeleri ve gelişim sürecinin değerlendirilmesi ise oldukça ilgi çekicidir.Keywords : Bizans, sikke, ikonografi, Aziz Mikhail, Başmelek Mikhail