Bizans Döneminde Buhur - Buhurdan Kullanımı ve Mersin Müzesi’ndeki Buhurdan Örnekleri

Authors : Gülgün KÖROĞLU

Pages : 41-77

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2015-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :En eski dönemlerden günümüze kadar çok tanrılı ve tek tanrılı inançlarda farklı amaçlarla tanrılara sunu olarak ateş üzerine bitki karışımları atarak yakma geleneği devam etmiştir. Musevilik ve Hıristiyan inançlarının her ikisinde de buhurun özel önemi vardır. Eski ve Yeni Antlaşma’da bununla ilgili bilgiler bulunur. Erken Hıristiyan dönemde, Hıristiyan inancıyla ilgili söz sahibi kişiler buhur yakmayı, Pagan bir uygulama olarak gördüklerinden karşı çıkmışlardır. Fakat takip eden süreçte buhur yakma dini törenlerin önemli bir parçası haline gelmiştir. Bitki karışımları ve ağaç kabukları yakmak için Lat. thuribulum veya Yun. thymiaterion denilen küçük metal kapları kullanmışlardır. Bunların bazılarının ağız kenarında asılarak kullanılması için zincirler bulunur. Zincirli olmayanlarda vardır. İnanca göre buhurun kokusu mekanları doldurarak kötü ruhları kaçırmakta, yukarı göklere doğru yükselen buhur duaları hızla Tanrı’ya ulaştırmaktadır. Günlük yaşamda ise buhur kötü kokuları bastırmak, havayı temizlemek için kullanılmıştır. Bizans dönemine ait kilise resimleri ve minyatürler buhurdanların kullanımlarıyla ilgili bilgi verir. Meryem’in ve diğer azizlerin cenaze törenlerinde buhurdan kullanıldığı görülür. Buhurun özellikle Meryem tapınımında önemli yeri olduğu, buhurdanın Meryem’i, buhurun İsa’yı temsil ettiği şeklinde yorumlanmıştır. Tanrı Anası Meryem’in ikonaları ve rölikler buhurdanla kutsanmıştır. Evlilik, vaftiz ve eucharistia ekmek ve şarap ayini törenlerinde ve imparatorun kilise ziyaretleri sırasında buhurdanla kiliseler kutsanmıştır. Bizans dönemine ait buhurdanlar arkeolojik kazı alanlarında ele geçmekte, Türkiye’deki ve yurtdışındaki müze ve özel koleksiyonlarda bulunmaktadır. Mersin Müzesi’nde de değerli küçük bir buhurdan koleksiyonu vardır
Keywords : Bizans, Hıristiyanlık, Musevilik, buhurdan, koku, kötü ruhlar