HALİDE EDİB ADIVAR’IN ROMANLARINA BATI EDEBİYATININ YANSIMALARI

Authors : Mehmet Onur HASDEDEOĞLU

Pages : 27-44

View : 21 | Download : 14

Publication Date : 2020-06-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyatı, Tanzimat Fermanı’nın ilanının ardından yüzünü tam anlamıyla Batı’ya döner. Batılı edebi türlerin ilk örnekleri, Türk edebiyatında öncelikle tercümeler vasıtasıyla görülmeye başlanır. Tiyatro, şiir, kısa hikâye vb. Batılı türlerin tercümelerinin görülmeye başlandığı bu dönemde Türk okurunun en sevdiği tür, hiç şüphesiz, roman olur. İlk tercüme romanların hemen ardından, telif romanlar ardı ardına yayımlanmaya başlanır. Türk romanının ilk kusursuz örnekleri ise Servet-i Fünûn döneminde Halid Ziya tarafından kaleme alınır. Tanzimat döneminde toplumcu bir anlayışla kaleme alınan ve estetik değerleri ikinci plana atılan roman türü Servet-i Fünûn döneminde toplumdan uzaklaşarak bireyin iç dünyasına yoğunlaşır. Milli edebiyat döneminde yine toplumsal meseleleri merkeze almaya başlayan Türk romanı, başlangıcından itibaren her koşulda Batı edebiyatından yoğun biçimde beslenmeye devam eder. Milli Edebiyat Dönemi’nin öncü isimlerinden Halide Edib de aldığı Batılı eğitimin bir sonucu olarak Batı kültür ve edebiyatını çok iyi bir biçimde özümsemiş yazarlarımızdandır. Bilhassa babasının etkisiyle aldığı İngiliz terbiyesi ve ardından eğitimini sürdürdüğü Amerikan Kız Koleji, onun İngiliz kültürü ve edebiyatını yakından tanımasında ve benimsemesinde en önemli etkenlerdir. Her ne kadar Batı tarzı bir eğitim almış olsa da Türk-İslâm kültüründen kopmamış olması, Halide Edib’in Doğu ile Batı’yı zihninde özümseyip sentezleyebilmesi açısından son derece önemlidir. Bununla birlikte, Batı edebiyatının yansımaları, Halide Edib’in ilk romanlarından itibaren görülmeye başlanır. Bu çalışmada Batı edebiyatının Halide Edib’in romanlarına somut yansıyış biçimleri ortaya konarak, onun hangi Batılı yazar veya şairden ne şekilde faydalandığını tespit etmek amaçlanmıştır.
Keywords : Halide Edip Adıvar, Milli Edebiyat, Batı Edebiyatı, Roman