Kraliçe Lear`in Élan Vital`ine Katılmak: Sinemada Bergson`un Yaşam Atılımı ve Sanatsal Yaratım Düşüncesi

Authors : Tülay ÇELİK

Pages : 826-844

Doi:10.31122/sinefilozofi.913958

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2021-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale Kraliçe Lear insert ignore into journalissuearticles values(Pelin Esmer, 2019); filminin élan vital insert ignore into journalissuearticles values(yaşam atılımı); ile ilişkisini, Henri Bergson`un yaratıcı bir tekamül olarak yaşam ve özgür bir eylem olarak sanat arasında kurduğu bağlantıdan hareketle kavramaya çalışır. Bergson`a göre sürekli bir değişim ve oluş halinde olan yaşamın yaratıcı gücü olarak élan vital, tüm canlıların içinden geçen görünmez bir bağdır. Özgür ve yaratıcı bir akıştır. Élan vital`in estetik bir kavrayışa kapı aralayan, sanatsal yaratım ve yaşam arasındaki ilişkinin derinleştirilmesine imkan veren nitelikleri, sinemaya dair tasavvurlarımızı tetikler. Bu eksende élan vital `in yarattığı değişim ve dönüşümü duyumsatan bir estetik deneyim ortaya koyan Kraliçe Lear filmi, sezgi yönteminin ve sinefilozofik yaklaşımın yol göstericiliği ile ele alınmıştır. Yöntem olarak sezgi, konunun içindeki biricik ve dile getirilemez olanı yakalayan bütünsel bir kavrayış sunmuş, sinefilozofik yaklaşım ise film ile birlikte yol almaya imkan vermiştir. Buna göre, Kraliçe Lear, hem tiyatro yapan köylü kadınların, hem yönetmenin, hem filmin élan vital`ini görünür ve hissedilir kılar. Toplumsal koşulların dayattığı sınırlara, atalete ve alışkanlıklara karşı ortaya çıkan yaşam atılımını, sona değil sürece, oluşa ve değişime odaklanarak ele alır. Böylece geçmiş gelecek ve şimdinin bellekteki kesintisiz akışını yakalayan film, süredeki hareketi açığa çıkarır. Yaşam atılımının bireyler ve olgular arasından geçen aktarım hareketini görünür kılarak bir geçiş mekanı haline gelir. Kadınların yaşamı, oyun ve oyunun süreci arasında salınan imajlar, filmin yaratım sürecini vurgularken yaşamın bir arada oluş halini ve ilişkiselliğini de ortaya koyar. Sonuç olarak, sezgileri harekete geçiren canlı bir doku olarak Kraliçe Lear, yönetmenin yaratıcı çabasına katılmak için bizi teşvik eder. Realitenin dolaysız görünümüne yaklaştırarak yaşamdaki oluşu ve gerçek hareketi duyumsatır.
Keywords : yaşam atılımı, Bergson, Kraliçe Lear, Pelin Esmer, sanatsal yaratım, oluş, hareket, tekamül, Élan Vital