Endonezya’da Bir Osmanlı Görevlisi: Batavya Başşehbenderi Mehmed Kamil Bey’in Hayatı ve 1897 Tarihli Raporu

Authors : Zübeyir TETİK

Pages : 89-123

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2020-11-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılın ikinci yarısından sonra Sultan II. Abdülhamid`in uygulamaya koyduğu Panislamist siyaset çerçevesinde diğer ülkelerde olduğu gibi Güneydoğu Asya’daki Müslüman halk ile de bağlantı kurmak ve bölgede halifelik makamının etkisini hissettirmek istemiştir. Bu doğrultuda 1882 yılında Hollanda hâkimiyetindeki Endonezya’nın başkenti Cakarta’da insert ignore into journalissuearticles values(Batavya); bir başşehbenderlik insert ignore into journalissuearticles values(konsolosluk); açılmış ve birçok Osmanlı başşehbenderi bölgeye gönderilmiştir. Bunlardan biri de Mehmed Kamil Bey’dir. 1897-1898 yılları arasında Batavya Başşehbenderi olarak görev yapmış olan Mehmed Kamil Bey, halifenin bölgedeki temsilcisi olarak büyük bir itibara sahip olmuş, yerel halkla ve bölgedeki diğer temsilcilerle görüşmüş ve karşılıklı iyi ilişkiler kurmuştur. Fakat bu girişimlerden rahatsız olan Hollandalı yetkililer tarafından istenmeyen adam olarak ilan edilmiş ve daha sonra görevinden ayrılmak zorunda kalmıştır. Mehmed Kamil Bey, görevi esnasında Hollanda tarafından işgal edilen ve sömürge yönetimi kurulan Endonezya adalarının siyasi, sosyal, ekonomik ve dini durumlarından kısaca bahseden bir rapor hazırlamış ve onu Hariciye Nezaretine göndermiştir. İşte bu çalışmada kısaca Batavya Başşehbenderliğinin açılmasına değinildikten sonra, Mehmed Kamil Bey’in hayatı ve memuriyeti hakkında bilgi verilecektir. Ayrıca onun görevi sırasında hazırladığı ve Hariciye Nezaretine gönderdiği 1897 tarihli raporu kısaca değerlendirilerek Osmanlı Devleti’nin Endonezya’daki siyasi, sosyal, ekonomik ve dini alanlardaki faaliyetlerine dair yapılan çalışmalara katkı sağlanacaktır
Keywords : Osmanlı Devleti, Batavya Başşehbenderliği, Mehmed Kamil Bey, Endonezya, Hollanda